Νευροεπιστήμη: Απλές ασκήσεις που ενισχύουν 5 βασικές περιοχές τού εγκεφάλου

Η άσκηση του σώματός μας έχει γίνει για τις περισσότερες από εμάς, μια ευχάριστη ρουτίνα. Τι γίνεται, όμως, με τις διανοητικές ασκήσεις; Είναι πιθανόν να ασχολούμαστε συχνά με τη λύση σταυρολέξων και παρόμοιων παιχνιδιών. Αυτό αποτελεί με βεβαιότητα μια καλή αρχή, αλλά πώς θα μπορέσουμε να εκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλό μας, προσφέροντάς του μια συνολική και ευεργετική προπόνηση;

Από την Άντζελα Μολφέτα

Οι ειδικοί επιστήμονες συμβουλεύουν πως όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε τον εγκέφαλό μας, τόσο το καλύτερο για εμάς! Το πόσο πολύ επηρεάζει κάτι τέτοιο τις εγκεφαλικές μας λειτουργίες αποδεικνύεται άλλωστε μέσω των γνωστών απεικονίσεων.

Πρόσφατες έρευνες μάλιστα, υποδεικνύουν πως εκπαιδεύοντας τον εγκέφαλό μας σε καθημερινή βάση δεν βελτιώνονται μόνο οι λειτουργίες του, αλλά και η ψυχική μας υγεία!

Η σημασία του να είμαστε δια βίου μαθήτριες!

Συνολικά, οι πιο ισχυρές νοητικές ασκήσεις περιλαμβάνουν την εκμάθηση νέων πραγμάτων και την εκτέλεση πραγμάτων που δεν έχουμε ξανακάνει. Ακόμα κι αν οι καθημερινές μας δραστηριότητες περιλαμβάνουν περίπλοκες δραστηριότητες – όπως η κατασκευή πυραύλων, η διαχείριση των οικονομικών μιας πολυεθνικής εταιρείας ή η ανάγνωση σαρώσεων του εγκεφάλου! – δεν κρατάμε τον εγκέφαλό μας τόσο σε φόρμα, όπως εάν δοκιμάσουμε κάτι νέο.

Όταν ο εγκέφαλος επαναλαμβάνει μια εργασία -ακόμη και περίπλοκη- αντιλαμβάνεται και χρησιμοποιεί λιγότερη ενέργεια για να το κάνει.

Οι πιο ισχυρές νοητικές ασκήσεις λοιπόν, περιλαμβάνουν την εκμάθηση νέων αντικειμένων και την πραγματοποίηση πραγμάτων που δεν έχουμε ξανακάνει.

Γενικά, οι περιοχές του εγκεφάλου μας που ασκούνται θα δυναμώσουν, αλλά οι περιοχές του εγκεφάλου που δεν χρησιμοποιούμε θα συρρικνωθούν ή θα ατροφήσουν! Αυτό που πρέπει να κάνουμε λοιπόν, είναι να βρούμε τρόπους να δελεάσουμε τα μέρη του εγκεφάλου μας που δεν χρησιμοποιούνται σε τακτική βάση.

Πώς θα ασκήσουμε ολόκληρο τον εγκέφαλό μας;

Ακολουθούν μερικές από τις καλύτερες νοητικές ασκήσεις, για να ασκήσουμε περισσότερες από τις κρίσιμες περιοχές του εγκεφάλου μας…

1. Ενδυνάμωση του προμετωπιαίου φλοιού

Τα παιχνίδια με λέξεις και παιχνίδια στρατηγικής, η εξάσκηση στην ομιλία μέσω συζητήσεων και ο διαλογισμός θα βοηθήσουν!

Ο προμετωπιαίος φλοιός (PFC) είναι σαν τον CEO του εγκεφάλου μας! Εμπλέκεται σε εκτελεστικές λειτουργίες, όπως ο σχεδιασμός, η επίλυση προβλημάτων, η προνοητική σκέψη και η παρακολούθηση.

Για να δουλέψουμε αυτό το μέρος του εγκεφάλου μας, προτείνονται παιχνίδια που βασίζονται στη γλώσσα (όπως σταυρόλεξα, scrabble, κ.λπ.) ή παιχνίδια στρατηγικής (όπως το σκάκι).

Μπορούμε επίσης, να παίξουμε Tetris, το οποίο λειτουργεί επίσης με τους βρεγματικούς λοβούς και τους ινιακούς λοβούς του εγκεφάλου. Δεν χρειάζεται να το παρακάνουμε! Αφιερώνοντας περίπου 30 λεπτά την ημέρα, θα εξασφαλίσουμε τα καλύτερα αποτελέσματα.

Άλλοι τρόποι ενίσχυσης του προμετωπιαίου φλοιού περιλαμβάνουν τη συμμετοχή μας σε μια ομάδα ή συζήτηση. Και ο διαλογισμός, όμως, θεωρείται εξαιρετικά ισχυρός για την ενδυνάμωση του εγκεφάλου.

Έρευνες δείχνουν ότι διεγείρει τη δραστηριότητα και αυξάνει τη ροή τού αίματος, σε αυτήν την περιοχή του εγκεφάλου. Αποτέλεσμα; Βελτίωση της εστίασης, της κρίσης και του ελέγχου των παρορμήσεων. Συνδυάζοντας τις παραπάνω πρακτικές θα πετύχουμε και καλύτερη άσκηση!

2. Εξάσκηση στους κροταφικούς λοβούς

Η απομνημόνευση ή η ενασχόληση με ένα μουσικό όργανο είναι οι επικρατέστερες ασχολίες για αυτήν την περιοχή!

Οι κροταφικοί λοβοί βρίσκονται κάτω από τους κροτάφους μας και πίσω από τα μάτια μας. Παίζουν σημαντικό ρόλο στη σταθερότητα της διάθεσης, στη μνήμη, στη μάθηση, στον έλεγχο της ιδιοσυγκρασίας και στην ακουστική επεξεργασία. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ενισχύσουμε αυτήν την περιοχή του εγκεφάλου.

Η εξάσκηση στην απομνημόνευση αποτελεί μια σημαντική μέθοδο για τη βελτίωση της λειτουργίας του κροταφικού λοβού. Μάλιστα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι η απαγγελία ποίησης ή πεζογραφίας αύξησε το μέγεθος του ιππόκαμπου, ο οποίος βρίσκεται στους κροταφικούς λοβούς!

Εάν δεν μας αρέσει η ποίηση, ας προσπαθήσουμε να μάθουμε τα ονόματα όλων των νομών με τις αντίστοιχες πρωτεύουσες, να τα απαγγείλουμε με αλφαβητική σειρά ή να πούμε τους νικητές της Γιουροβίζιον τα τελευταία 20 χρόνια!

Η ενασχόληση πάλι, με ένα μουσικό όργανο θα μας χαρίσει ευχάριστες στιγμές και ταυτόχρονα θα ενισχύσει τις λειτουργίες τόσο του κροταφικού λοβού, όσο και των βρεγματικών αλλά και της παρεγκεφαλίδας.

3. Εστιάζουμε στους βρεγματικούς λοβούς

Τα μαθηματικά παιχνίδια, το γκολφ ή ένας χάρτης με οδηγίες πλοήγησης και χαρτογράφησης είναι μερικά στοιχεία που θα εξασκήσουν την περιοχή.

Οι βρεγματικοί λοβοί βρίσκονται στο επάνω μέρος του πίσω μέρους τού εγκεφάλου. Εμπλέκονται στην αισθητηριακή επεξεργασία (αφή), τη χωρική αντίληψη, την αίσθηση κατεύθυνσης και τους μαθηματικούς υπολογισμούς.

Για να δραστηριοποιήσουμε τους βρεγματικούς λοβούς μας, μπορούμε να δοκιμάσουμε παιχνίδια που σχετίζονται με τα μαθηματικά (όπως το Sudoku), να ασχοληθούμε με ταχυδακτυλουργικά ή να παίξουμε γκολφ.

Μελέτη αποκάλυψε πως μόλις 40 ώρες πρακτικής εξάσκησης στο γκολφ αύξησαν τον όγκο της φαιάς ουσίας στους βρεγματικούς λοβούς, καθώς και στους ινιακούς λοβούς!

Μια ακόμη μέθοδος εξάσκησης του βρεγματικού λοβού είναι να παρατήσουμε το GPS και το σύστημα πλοήγησης, προσπαθώντας να φθάσουμε στον προορισμό μας διαβάζοντας έναν χάρτη!

4. Προγυμνάζουμε τα βασικά μας γάγγλια

Η ισορροπία είναι το βασικό στοιχείο για αυτήν την περιοχή!

Τα βασικά γάγγλια αφορούν ένα μεγάλο σύνολο δομών και βρίσκονται κοντά στο κέντρο του εγκεφάλου, εμπλέκονται στα κίνητρα, ρυθμίζουν τα επίπεδα άγχους, δημιουργούν συνήθειες, προκαλούν την ευχαρίστηση και αφορούν σταθερές κινήσεις.

Μπορούμε να ενισχύσουμε αυτήν την περιοχή του εγκεφάλου συμμετέχοντας σε δραστηριότητες που απαιτούν ισορροπία, συγχρονισμό των κινήσεων των χεριών και των ποδιών ή περιλαμβάνοντας και κάποια όργανα, όπως μπάλες ή σχοινιά. Η γιόγκα, το πιλάτες ή ακόμα και το χούλα-χουπ αποτελούν εξαιρετικές μεθόδους!

5. Υποστηρίζοντας την παρεγκεφαλίδα μας!

Οι ασκήσεις που απαιτούν συντονισμό είναι αυτό που χρειαζόμαστε!

Στο πίσω και κάτω μέρος του εγκεφάλου, η παρεγκεφαλίδα εμπλέκεται με τον συντονισμό της κίνησης και της σκέψης. Η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου παίζει ουσιαστικά ρόλο στην κρίση και επεξεργασία πολύπλοκων πληροφοριών.

Οι τρόποι ενίσχυσης της δραστηριότητας στην παρεγκεφαλίδα περιλαμβάνουν δραστηριότητες , όπως αθλήματα ρακέτας (τένις και πινγκ πονγκ), χορό (ευκαιρία να μάθουμε νέα βήματα!), τάι τσι ή μπάσκετ!

Πώς θα κάνουμε την πνευματική άσκηση, καθημερινή συνήθεια;

Δεν έχουμε παρά να εφαρμόσουμε τις προτάσεις που ακολουθούν:

• Αφιερώνουμε τουλάχιστον 15 λεπτά την ημέρα για να μάθουμε κάτι νέο.
• Επιλέγουμε ένα μάθημα σε κάποιο κοντινό κολέγιο, βρίσκουμε ένα νέο χόμπι ή συνδυάζουμε διαφορετικές ασκήσεις.
• Οργανώνουμε επισκέψεις σε καινούργια μέρη, βλέπουμε νέα αξιοθέατα, μυρίζουμε αρώματα και ερχόμαστε σε επαφή με νέα άτομα.
• Αλλάζουμε την καθημερινή μας ρουτίνα, για να τονώσουμε άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το αδύναμο χέρι μας για να βουρτσίσουμε τα δόντια μας!
• Αναπτύσσουμε φιλίες με νέους, έξυπνους, ενδιαφέροντες ανθρώπους που μας προκαλούν το ενδιαφέρον.
• Εάν αντιμετωπίζουμε προβλήματα, όπως η ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας), που μπορεί να κάνουν τη νέα μάθηση δύσκολη, μπορούμε να αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια.

Το σημαντικό είναι να μαθαίνουμε καθημερινά κάτι νέο! Και ο ρόλος του… πινγκ πονγκ!

Μπορούμε να προσπαθήσουμε να δουλέψουμε όλες τις περιοχές του εγκεφάλου μας κάνοντας διαλογισμό (PFC), απομνημονεύοντας λίστες (κροταφικούς λοβούς), παίζοντας Sudoku (βρεγματικούς λοβούς), κάνοντας ασκήσεις ισορροπίας (βασικά γάγγλια) και παίζοντας παιχνίδια συντονισμού (παρεγκεφαλίδα).

Πάντως, η καλύτερη δραστηριότητα για την τόνωση του εγκεφάλου μας είναι το πινγκ πονγκ! Τονώνει την καρδιά, αυξάνει τη ροή του αίματος και προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα στη συνολική εγκεφαλική λειτουργία:

Ελέγχει τα αντανακλαστικά μας (βρεγματικούς λοβούς) και βελτιώνει τον συντονισμό χεριού-ματιού (παρεγκεφαλίδα). Απαιτεί να έχουμε εστίαση με λέιζερ (PFC), ώστε να μπορούμε να παρακολουθήσουμε την μπάλα καθώς κινείται και να αντιλαμβανόμαστε τις περιστροφές (βρεγματικούς λοβούς).

Πρέπει επίσης, να σχεδιάσουμε τις βολές μας (PFC) και να καταλήξουμε σε στρατηγικές για να εκμεταλλευτούμε τις αδυναμίες των αντιπάλων μας (παρεγκεφαλίδα). Στη συνέχεια, πρέπει να ακολουθήσουμε το σχέδιο δράσης (PFC) και να συντονίσουμε τις βολές μας, ώστε να πάνε εκεί που θέλουμε (παρεγκεφαλίδα).

Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, πρέπει να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να ηρεμήσουμε τα νεύρα μας (βασικά γάγγλια), ώστε να μην ξεφυσάμε. Και θα πρέπει να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να έχουμε τον έλεγχο (κροταφικούς λοβούς), ώστε να μην θυμώσουμε αν κάνουμε λάθος. Δηλαδή, το πινγκ πονγκ θεωρείται και είναι το καλύτερο παιχνίδι για τον εγκέφαλό μας, με διαφορά!

Συμπέρασμα

Εφαρμόζοντας αυτές τις ασκήσεις καθημερινά, όχι μόνο θα τονώσουμε τους νοητικούς μας μύες, αλλά στην πραγματικότητα θα ενδυναμώσουμε τη λειτουργία του εγκεφάλου μας. Και αυτό θα μας βοηθήσει σε κάθε πτυχή της ζωή μας, αληθινά!