Οδηγός για γονείς: Ασφάλεια στη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά μας, και κατά τη διάρκεια των διακοπών

Ο χρόνος που περνούν τα παιδιά μας μπροστά στις οθόνες και η ασφάλεια στο διαδίκτυο είναι θέματα που απασχολούν όλους τους γονείς. Και η αλήθεια είναι, πως τους καλοκαιρινούς μήνες ο χρόνος που περνούν τα παιδιά στο διαδίκτυο μπορεί να αυξηθεί δραματικά! Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε την ενασχόλησή τους στο διαδίκτυο και πώς θα εξασφαλίσουμε ασφάλεια στη χρήση του;

Από την Άντζελα Μολφέτα

Σύμφωνα με έρευνες του 2025 σχετικά με τη χρήση των μέσων από παιδιά, πάνω από το 55% των παιδιών κάτω των 13 ετών χρησιμοποιεί ήδη κοινωνικά δίκτυα, παρόλο που πολλές από αυτές τις εφαρμογές – όπως το TikTok, το Snapchat και το Instagram – έχουν ηλικιακό όριο τα 13+ έτη!

Μεταξύ των μεγαλύτερων παιδιών, περίπου 1 στα 5 παιδιά (21%), ηλικίας 13-17 ετών κάνουν live streaming, δηλαδή μεταδίδουν ζωντανά δικά τους βίντεο, στοιχείο που αυξάνει την έκθεσή τους και ενισχύει το πόσο ευάλωτοι είναι σε ανεπιθύμητες καταστάσεις.

Περίπου το 30% των παιδιών ηλικίας 13–17 πάλι, δεν μπορούν να αναγνωρίσουν ένα ψεύτικο προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα, οπότε οι κίνδυνοι ελλοχεύουν!

Πώς μπορούμε να κρατήσουμε τα παιδιά ασφαλή στο διαδίκτυο, χωρίς να γίνουμε ειδικοί στην τεχνολογία;

Ακολουθούν 4 πιθανά σενάρια και πρακτικές συμβουλές για να είμαστε πάντα, ένα βήμα μπροστά:

1. Δουλεύουμε από το σπίτι… και εκείνα βλέπουν youtube

Επιτέλους, εξασφαλίσαμε 15 λεπτά ησυχίας για να απαντήσουμε στα emails μας… Στο μεταξύ, το παιδί μας βλέπει youtube στο διπλανό δωμάτιο.

Ακόμα κι αν έχουμε τις καλύτερες προθέσεις, το αυτόματο play και οι προτάσεις περιεχομένου του youtube μπορεί να οδηγήσουν τα παιδιά σε ανεπιθύμητα ή ακατάλληλα βίντεο. Η Ofcom αναφέρει ότι το youtube είναι η πιο δημοφιλής διαδικτυακή πλατφόρμα για παιδιά ηλικίας 3-17 ετών και πιθανώς, το πρώτο μέρος όπου μπορεί να εκτεθούν σε επικίνδυνο ή περίεργο περιεχόμενο.

Χρήσιμες ενέργειες:

• Για μικρότερα παιδιά, μπορούμε να εγκαταστήσουμε το youtube kids
• Για μεγαλύτερα, θα ενεργοποιήσουμε τη λειτουργία περιορισμένου περιεχομένου
• Απενεργοποιούμε το autoplay
• Ελέγχετε τακτικά το ιστορικό προβολών
• Βλέπουμε μαζί τους μερικά βίντεο, όταν έχουμε χρόνο και ρωτάμε με φυσικό τρόπο: «Ποιο ήταν το πιο αστείο (ή περίεργο, ή ενδιαφέρον) βίντεο που είδες σήμερα»;

Θα πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας πως η συζήτηση μεταξύ μας είναι πιο αποτελεσματική από οποιαδήποτε κρυφή παρακολούθηση.

Ακόμη και σε μικρότερες ηλικίες, τα στοιχεία δείχνουν ότι πολλά παιδιά χρησιμοποιούν τα social media χωρίς επίβλεψη, κάτι που κάνει τα φίλτρα, τις ρυθμίσεις και τις κοινές συζητήσεις ακόμα πιο σημαντικές.

2. Έρχονται φίλοι των παιδιών στο σπίτι και έχουν μαζί τα κινητά τους

Μπορεί να έχουμε καθορίσει ψηφιακούς κανόνες, όπως “Όχι TikTok ακόμα”, “Όχι snapchat”, κ.λπ. Όμως, ο φίλος του παιδιού μας έρχεται και ανοίγει αυτές τις εφαρμογές κανονικά…

Αυτή η έμμεση έκθεση μέσω συνομηλίκων είναι μια πραγματική πρόκληση. Ιδίως όταν τα κινητά που φέρνουν οι φίλοι έχουν πρόσβαση χωρίς περιορισμούς!

Τι μπορούμε να κάνουμε:

• Να καθιερώσουμε απλούς και ξεκάθαρους κανόνες που ισχύουν για όλους.
• Οριοθετούμε τους χώρους όπου επιτρέπονται οι συσκευές, για να ενισχύσουμε την επίβλεψη με φυσικό τρόπο.
• Εξηγούμε στο παιδί μας γιατί υπάρχουν αυτοί οι κανόνες – για παράδειγμα, ενδέχεται να δουν περιεχόμενο ακατάλληλο για την ηλικία τους.
• Δημιουργούμε “τεχνο-ορατές ζώνες” στο σπίτι, όπως το σαλόνι ή η κουζίνα, όπου τα κινητά χρησιμοποιούνται σε κοινή θέα.

Το πιο σημαντικό είναι να αισθάνονται τα παιδιά ασφαλή να μας μιλήσουν, ακόμα κι όταν κάτι τα ανησυχεί σε ξένη συσκευή.

3. «Όλοι έχουν snapchat – γιατί όχι κι εγώ;»

Αυτό είναι το κλασικό σενάριο πίεσης από συνομηλίκους. Το παιδί μας λέει ότι είναι το μόνο χωρίς την εφαρμογή και θέλει να επικοινωνεί με τους φίλους του… Αντί να απαντήσουμε με ένα σκέτο “όχι”, είναι καλό να ζητήσουμε στο παιδί μας να κάνει μια μικρή έρευνα!

Του ζητάμε να γράψει:

• Γιατί θέλει την εφαρμογή
• Ποια είναι τα οφέλη για το ίδιο
• Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι
• Πώς σκοπεύει να προστατευθεί

Το συγκεκριμένο θέμα μπορεί να γίνει μια εξαιρετική εκπαιδευτική εμπειρία και για τις δύο πλευρές, προάγοντας το αίσθημα ευθύνης και συμμετοχής!

Εναλλακτικά, μπορούμε να:

• Ζητήσουμε από το παιδί μας, να «παρουσιάσει την υπόθεσή του».
• Συζητήσουμε για τα ηλικιακά όρια (το snapchat είναι 13+) και γιατί υπάρχουν.
• Αν αποφασίσουμε να συμφωνήσουμε, θα εξερευνήσουμε την εφαρμογή μαζί ελέγχοντας:
  ➝ Ρυθμίσεις απορρήτου
  ➝ Απενεργοποίηση τοποθεσίας
  ➝ Ενσωματωμένα εργαλεία ασφαλείας

Όταν τα παιδιά αισθάνονται πως συμμετέχουν και έχουν ενημερωθεί σχετικά, είναι πολύ πιο πιθανό να μας μιλήσουν αν κάτι δεν πάει καλά!

4. Δεν είμαστε ειδικοί στην τεχνολογία και αυτό μας ανησυχεί

Ας είμαστε ειλικρινείς: Πολλές από εμάς αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε τον ρυθμό ανάπτυξης στις νέες πλατφόρμες. Όμως, δεν χρειάζεται να ξέρουμε τα πάντα.

Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι:

• Να καλλιεργήσουμε μια κουλτούρα επικοινωνίας στο σπίτι.
• Να θέσουμε σαφή όρια.
• Η ψηφιακή ασφάλεια να είναι μέρος της καθημερινότητας, όχι κάτι που θυμόμαστε μόνο όταν προκύψει πρόβλημα.
• Να ορίσουμε όρια στον χρόνο χρήσης της οθόνης εξαρχής και να επαναξιολογήσουμε τα δεδομένα όσο το παιδί μας μεγαλώνει.
• Να συνδέσουμε λογαριασμούς και να χρησιμοποιούμε εργαλεία γονικού ελέγχου.
• Να βλέπουμε το κινητό του παιδιού μας μαζί του, ελέγχοντας τα δεδομένα και τα περιεχόμενα, χωρίς να αισθανόμαστε φόβο και ούτε στα κρυφά.
• Οτιδήποτε μας φανεί περίεργο θα πρέπει να το συζητήσουμε – η ανοιχτή στάση ενισχύει την εμπιστοσύνη μεταξύ μας.

Δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε τα πάντα! Μπορούμε να ζητήσουμε βοήθεια από το σχολείο, από άλλους γονείς ή από ειδικούς φορείς. Αυτό που θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι να είμαστε παρόντες, να παραμείνουμε περίεργες και ανοιχτές και να υπενθυμίζουμε στο παιδί μας συχνά, πως αν κάτι πάει στραβά, εμείς είμαστε το πρώτο άτομο στο οποίο μπορεί να στραφεί. Καλές διακοπές, με ασφάλεια!