Η τάση #boysober είναι μια φεμινιστική έκφραση ή μια νεοσυντηρητική τάση;
Οι νέοι επανεξετάζουν τις σχέσεις τους με το σεξ και τα ραντεβού εν μέσω μιας τοξικής κουλτούρας online dating και ενός ολοένα και πιο ασταθούς χάσματος των φύλων. Διαδίδοντας την ολοένα και πιο δημοφιλή γλώσσα της νηφαλιότητας (και τη σύνδεσή της με την ευεξία και την αυτοβοήθεια), η τάση «boy sober» έγινε ένα ταχέως αναπτυσσόμενο κίνημα που απορρίπτει τα ραντεβού, την κουλτούρα των γνωριμιών, τους πρώην, ακόμη και την ιδέα της συναισθηματικής εξάρτησης από τους άνδρες.
Από τη Μαρία Καλοπούλου
Πρόκειται για την επαναπροσδιορισμό του χρόνου και της προσοχής σας, μακριά από ατελείωτες εφαρμογές γνωριμιών και μη δεσμευτικά μηνύματα και προς δραστηριότητες που είναι πιο ικανοποιητικές.
Πλατφόρμες όπως το TikTok σφύζουν από νεαρές γυναίκες που δηλώνουν δημόσια ότι είναι «#boysober» (σε ελεύθερη μετάφραση «αποτοξίνωση από τους άντρες») – Αυτό που ξεκίνησε ως meme έχει γίνει μια παγκόσμια συζήτηση για τα όρια, την επαγγελματική εξουθένωση και τη σωματική αυτονομία.
Οι νέες γυναίκες απορρίπτουν την ιδέα της συναισθηματικής εξάρτησης από τους άνδρες. Αλλά όπως συμβαίνει με κάθε διαδικτυακό φεμινιστικό κίνημα, υπάρχει ένταση.
«Πριν από λίγα χρόνια, έγραψα για την άνοδο της “ήπιας” και “σκληρής” κυκλοφορίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκείνων των επιμελημένων αναρτήσεων που σηματοδοτούσαν μια νέα σχέση. Οι διαδικτυακές πλατφόρμες είχαν γίνει μια επέκταση της ερωτικής πλοκής, ένα δημόσιο στάδιο όπου η σεξουαλικότητα ήταν απόδειξη αξίας και η σχέση ζευγαριού ήταν ακόμα το απόλυτο σύμβολο κοινωνικής θέσης», γράφει η Lisa Portolan στη βρετανική εφημερίδα Guardian.
«Τότε, η έρευνά μου έδειξε ότι πολλοί άνθρωποι ένιωθαν ότι η ζωή τους δεν είχε πραγματικά ξεκινήσει μέχρι να γνωρίσουν κάποιον. Το να είσαι ελεύθερος δεν ήταν απλώς μια κατάσταση σχέσης. Ήταν μια υπαρξιακή παύση. Το «get a life», όπως έλεγε η παλιά αγγλική παροιμία, σήμαινε να βρεις έναν σύντροφο. Ο ρομαντισμός ήταν η σκαλωσιά της προσωπικότητας», εξηγεί η ακαδημαϊκός.
Είναι πραγματικά εξωφρενικά άκομψο να έχεις φίλο;
Αλλά κάτι έχει αλλάξει. Το 2025, η ερωτική πλοκή φαίνεται να ξεφτίζει στα άκρα. Η Vogue ρώτησε πρόσφατα σε έναν viral τίτλο: «Είναι πλέον ντροπιαστικό να έχεις αγόρι;», υποστηρίζοντας ότι, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο όρος «φίλος» αποκτούσε έναν παράξενα ξεπερασμένο, ακόμη και αηδιαστικό τόνο, όπως ακούγεται πλέον γραφικό το «Facebook official». Η ιδέα να επικεντρώνεις την ταυτότητά σου γύρω από μια σχέση μοιάζει, σε πολλούς, ξεπερασμένη.
«Στην έρευνά μου για την τάση #boysober, διαπίστωσα ότι είναι πολύ περισσότερο από μια viral πρόκληση. Είναι ένα συλλογικό πείραμα φεμινιστικής επαναδιαπραγμάτευσης», γράφει η Lisa Portolan.
Οι γυναίκες επαναπροσδιορίζουν την αποχή όχι ως ηθική καθαρότητα αλλά ως αυτοσυντήρηση, μια σκόπιμη άρνηση συμμετοχής σε μια οικονομία γνωριμιών που πολύ συχνά τις αφήνει εξαντλημένες, ανασφαλείς ή ψηφιακά επιτηρούμενες.
Πολλές δημιουργοί του #boysober μιλούν ανοιχτά για την αθροιστική κόπωση των εφαρμογών γνωριμιών, την αδιάκοπη συναισθηματική εργασία διαχείρισης της ανδρικής ευθραυστότητας και την πανταχού παρουσία της τεχνολογικά υποβοηθούμενης κακοποίησης.
Οι αριθμοί το επιβεβαιώνουν: Οι αναφορές για βία που υποβοηθείται από την τεχνολογία έχουν αυξηθεί παγκοσμίως. Οι γυναίκες περιγράφουν τους συντρόφους τους να εγκαθιστούν spyware, να χρησιμοποιούν GPS tracking ή να απειλούν να διαρρεύσουν προσωπικές εικόνες, όλες τις μορφές καταναγκαστικού ελέγχου προσαρμοσμένες στην ψηφιακή εποχή.
Σε αυτό το πλαίσιο, η απομάκρυνση από την αγορά γνωριμιών δεν αφορά την σεμνοτυφία. Είναι μια πράξη επιβίωσης.
Όπως συμβαίνει με κάθε διαδικτυακό φεμινιστικό κίνημα, το #boysober υπάρχει σε ένταση
«Μερικοί επικριτές βλέπουν ηχώ νεοσυντηρητισμού, μια οπισθοδρόμηση στον ατομικισμό και την κουλτούρα της καθαρότητας ντυμένη με φεμινιστική γλώσσα.
Άλλοι το βλέπουν ως μια ριζική άρνηση της ανδροκεντρικής επικύρωσης, έναν τρόπο ανάκτησης του συναισθηματικού εύρους και της αυτοεκτίμησης. Όπως έχω υποστηρίξει και αλλού, η αλήθεια πιθανότατα βρίσκεται κάπου ενδιάμεσα», εξηγεί η Lisa Portolan στον Guardian.
Είναι ταυτόχρονα μια απάντηση στην πατριαρχία και ένα προϊόν της: Ένα κίνημα που διαμορφώνεται από τις ίδιες τις ψηφιακές αρχιτεκτονικές που εμπορευματοποιούν την επιθυμία.
Το TikTok έχει γίνει η αγορά όπου αυτές οι διαπραγματεύσεις για τα φύλα διαδραματίζονται σε πραγματικό χρόνο. Η πλατφόρμα που κάποτε διέδωσε τις παγίδες δίψας και τα βίντεο “ετοιμαστείτε μαζί μου” φιλοξενεί τώρα μια γενεαλογική αναμέτρηση.
Τα hashtags τα λένε όλα: #datingfatigue, #romanceless, #heterofatalism. Το καθένα εκφράζει, με διαφορετικούς τρόπους, μια κούραση με τα ετεροκανονιστικά σενάρια και τη συναισθηματική ασυμμετρία των σύγχρονων ραντεβού.
Ο «ετεροφαταλισμός», ένας όρος που κερδίζει έδαφος σε διαδικτυακούς και μη διαδικτυακούς κύκλους, περιγράφει ένα είδος παραιτημένης απελπισίας για τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις: την πεποίθηση ότι είναι καταδικασμένες εξ ορισμού επειδή η πατριαρχία είναι πολύ εδραιωμένη για να τις κάνει δίκαιες.
Δεν είναι ότι οι γυναίκες δεν θέλουν σύνδεση. Είναι ότι όλο και περισσότερο δεν πιστεύουν ότι τα συναισθηματικά μαθηματικά αθροίζονται.
Αυτός ο κυνισμός (ή ρεαλισμός, ανάλογα με την άποψή σας) συνυπάρχει ανησυχητικά με την πολιτισμική μας εμμονή με τις ιστορίες αγάπης. Οι ρομαντικές κωμωδίες έχουν κάνει μια επιστροφή, αλλά τώρα έρχονται με ένα κλείσιμο του ματιού, συνειδητοποιώντας την μη πραγματικότητά τους.
Εν τω μεταξύ, το κοινωνικό κεφάλαιο που κάποτε προερχόταν από το να είναι «στόχοι ζευγαριού» στο διαδίκτυο αρχίζει να συρρικνώνεται. Εκεί που η σκληρή εκκίνηση κάποτε σηματοδοτούσε την επιτυχία, τώρα μπορεί να φαίνεται, λοιπόν, λίγο βασική.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτα με «ετεροαπαισιοδοξία»
Μήπως οι νέες γυναίκες έχουν πραγματικά τόσο κακή γνώμη για τους άνδρες; Ίσως αυτό που συμβαίνει δεν είναι ο θάνατος της αγάπης, αλλά η αποκέντρωσή της.
Η παλιά αφήγηση – βρείτε «τον έναν», δημοσιεύστε γι’ αυτόν, ανεβείτε κοινωνικά – δεν ταιριάζει πλέον σε μια γενιά που αντιμετωπίζει επισφαλή εργασία, κρίσεις στέγασης και ψηφιακή εξάντληση.
Η αγάπη φαίνεται πιο δύσκολο να διατηρηθεί και λιγότερο απαραίτητη για τον αυτοπροσδιορισμό. Η νέα πλοκή του ρομάντζου είναι αυτοαναφορική: «ερωτεύομαι τον εαυτό μου», «αυτοσυντροφικότητα». Με άλλα λόγια, ο φίλος έχει αντικατασταθεί από το τον εαυτό ως πρωταγωνιστή.
Αυτό ελπίζουμε ότι δεν σημαίνει ότι μπαίνουμε σε μια ψυχρή, χωρίς αγάπη εποχή, αλλά μάλλον σε μια εποχή όπου η σχέση επαναπροσδιορίζεται.
Το πραγματικό μήνυμα του φαινομένου της… νηφαλιότητας είναι ότι ένας σημαντικός αριθμός γυναικών συμφωνεί με την ιδέα ότι το να βγαίνεις με άνδρες είναι ουσιαστικά εξίσου επιβλαβές με τον αλκοολισμό.
Η συλλογική απόσυρση που σηματοδοτείται από το τέλος του ετερο-μοιρολατρισμού αντικατοπτρίζει ευρύτερες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οι νέοι σκέφτονται τη φροντίδα, την κοινότητα και την ασφάλεια.
Ίσως δεν είναι μια ολοκληρωτική απόρριψη του δεσμού, αλλά μια αναδιαμόρφωσή του, μακριά από το ζευγάρι ως δείκτη ωριμότητας και προς κάτι πιο πλουραλιστικό και αυτοπροσδιοριζόμενο.
Ωστόσο, όπως προειδοποίησε κάποτε η φεμινίστρια θεωρητικός του πολιτισμού Άντζελα ΜακΡόμπι (Angela McRobbie), ακόμη και πράξεις επανάστασης μπορούν να εμπορευματοποιηθούν.
Η μεταφεμινιστική κουλτούρα των μέσων ενημέρωσης έχει την ικανότητα να μετατρέπει την εξέγερση σε εμπόρευμα.
Ο κίνδυνος είναι ένα κίνημα που γεννιέται από την εξάντληση να γίνει μια άλλη μορφή κατανάλωσης, η «αυτοφροντίδα» που πωλείται πίσω στις γυναίκες ως ένα ακόμη απλήρωτο έργο.
Ωστόσο, παρά αυτές τις αντιφάσεις, υπάρχει κάτι ήσυχα επαναστατικό σε αυτή τη στιγμή. Η ιδέα ότι η ζωή μιας γυναίκας μπορεί να είναι πλήρης, ακόμη και χαρούμενη, χωρίς έναν ερωτικό σύντροφο θα ήταν ριζοσπαστική πριν από μια γενιά.
Τώρα είναι τάση.
Η Δρ Λίζα Πόρτολαν είναι ακαδημαϊκός. Το διδακτορικό της στις εφαρμογές γνωριμιών και την οικειότητα, με το Ινστιτούτο Πολιτισμού και Κοινωνίας του Πανεπιστημίου Western Sydney, δημοσιεύθηκε το 2024. Το τελευταίο της βιβλίο είναι «10 τρόποι για να βρείτε την αγάπη… και πώς να την διατηρήσετε».
