Μια ωδή στη χαμένη τέχνη της αργής επικοινωνίας

Σήμερα, είμαστε σε επαφή 24 ώρες την ημέρα, όπου κι αν βρισκόμαστε στον κόσμο. Δεν είναι τρομακτική σκέψη; Συχνά λαχταράω τις μέρες της εφηβείας μου, τότε που με ανυπομονησία περίμενα πάνω από το τηλέφωνο για μια κλήση από έναν φίλο/αγόρι, ή τον ταχυδρόμο για να δω αν είχα γράμμα από τον Γάλλο κολλητό μου και τη χαμένη καλοκαιρινή μου αγάπη… Πώς τα καταφέρναμε; Και γιατί σήμερα πρέπει να είμαστε «επί ποδός» μην τύχει και χάσουμε κανένα μήνυμα ή παρεξηγηθούμε επειδή δεν απαντήσαμε αμέσως; 

Από τη Μαρία Καλοπούλου

Προφανώς αυτός ο κόσμος με την ανυπαρξία της τεχνολογίας, όπως τη ζούμε σήμερα, δεν ήταν ρόδινη! Ο τρόμος να σηκώσεις το τηλέφωνο για να συνειδητοποιήσεις ότι είχες εγκλωβιστεί σε μια αναπόφευκτη συνομιλία με τον λιγότερο αγαπημένο συγγενή σου ή τη φίλη που βαριόσουν μέχρι… θανάτου εκείνη τη στιγμή, δεν μπορούσε να αποφευχθεί τόσο επιδέξια όσο σήμερα.

Η συνάντηση με φίλους ήταν σίγουρα πιο δύσκολη. Η μόνη μας επιλογή τότε ήταν να σχεδιάσουμε τα πάντα: Να αποφασίσετε την ώρα και την τοποθεσία και να ελπίζουμε ότι δεν θα συμβεί κάτι απρόσμενη και θα καταφέρουμε να εμφανιστούμε στο ίδιο μέρος/ώρα.

Κι όμως σχεδόν πάντοτε τα καταφέρναμε, χωρίς τη συνεχή επιβεβαίωση, χωρίς μηνύματα και αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα στο κινητό για να ενημερώσουμε ότι αργούμε στην κίνηση…

Ένα πράγμα που δεν μου «λείπει» είναι οι συνεχείς προσδοκίες που έχουν οι φίλοι, οι συνάδελφοι, οι συγγενείς και οι πιθανοί συνεργάτες ότι μπορούν πάντα να επικοινωνήσουν μαζί μου και να περιμένουν μια άμεση ανταπόκριση.

Τώρα μπορείτε να επικοινωνήσετε 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, με πρόσβαση μέσω email, μηνύματα σε χίλια διαφορετικά μέσα και τα τηλεφωνήματα από τα κινητά οποιαδήποτε στιγμή.

Και φυσικά, όλοι ξέρουμε τις μητέρες που πανικοβάλλονται αν δεν έχετε απαντήσει στο τηλεφώνημα ή στο μήνυμα το αργότερο… μέσα σε 5 λεπτά (υποθέτοντας, φυσικά, ότι πρέπει να έχετε δολοφονηθεί, τουλάχιστον!).

Οι φίλοι εκνευρίζονται που δεν συμμετέχετε στην ομάδα των 15 ατόμων Whatsapp που έχουν δημιουργήσει για να προσθέσετε κι εσείς την παρουσία σας, οι φίλοι/φίλες έχουν εμμονή με το περίφημο «μπλε τικ» στο Whatsapp και υποθέτουν ότι το «παίζετε», αν δεν εμφανιστείτε. Ενώ οι φίλοι ή οι συγγενείς που έχουν μετακομίσει στο εξωτερικό υποθέτουν ότι η εν λόγω φιλία έχει πεθάνει… εάν δεν έχετε προλάβει εμφανιστεί εκατό φορές σε ένα ή δύο μήνες.

Με το άγχος της σύγχρονης εποχής στο υψηλότερο σημείο όλων των εποχών, δεν είναι περίεργο που οι άνθρωποι επιστρέφουν στις παραδοσιακές ενασχολήσεις, όπως η συγγραφή επιστολών, η αποστολή καρτ ποστάλ και τα ημερολόγια (λέγεται ότι ηρεμούν ένα πολυάσχολο μυαλό και προωθούν την πρακτική εξάσκηση).

Παλιότερα (προ-έξυπνων τηλεφώνων), οι άνθρωποι συνήθιζαν να σκέφτονται πάνω από μία κόλλα χαρτί για να γράψουν μία επιστολή που έστελναν σε αγαπημένα τους πρόσωπα, που απεικόνιζαν τα νέα τους και ενημερώνονταν για σημαντικά γεγονότα της ζωής.

Παλιότερα, ενημερώναμε μέσω γραμμάτων και (τηλεφωνημάτων) για τα σημαντικά γεγονότα της ζωής μας, τώρα είναι όλα αναρτημένα στα κοινωνικά δίκτυα, ακόμη και τα πιο ανούσια και τετριμμένα.

Σήμερα οι άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη για κάτι τέτοιο. Εάν σας έχει συμβεί κάτι σημαντικό (αρραβώνας/ προαγωγή/ σούπερ διακοπές), το πιθανότερο είναι ότι το έχετε ήδη αναρτήσει σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι «ακόλουθοί σας» (συγγνώμη, φίλοι) το έχουν ήδη δει, καθιστώντας περιττές τέτοιες ειδήσεις.

Σχετικά πρόσφατα αρκετοί φίλοι που μετακόμισαν εκτός Ελλάδας, με έκαναν να θυμηθώ πώς ήταν παλιότερα, όταν υπήρχε η λαχτάρα της γραφής και της πιο αργής επικοινωνίας. Οι συζητήσεις συνήθως ξεκινούν με «Γεια;; Είσαι ζωντανός; Δεν σας έχω μιλήσει τόσο καιρό!!», ακολουθούμενη συνήθως από τις ίδιες ακριβώς ενημερώσεις με το τελευταίο μας… check-in, μόλις πριν από δύο εβδομάδες.

Ο σημερινός κόσμος που έχει εμμονή με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας κάνει όλους να διεκδικούμε συναρπαστικές, φρέσκες εξελίξεις στη ζωή που θα συμβαίνουν εβδομαδιαία, ακόμη και καθημερινά!

Προφανώς οι γραμμές επικοινωνίας έχουν δύο κατευθύνσεις, και κρατάω τα μερικές φορές δεν θα απαντήσω στο τελευταίο μήνυμα που ζητά τα νέα μου, γιατί ειλικρινά, δεν έχω κανένα! Τίποτα σημαντικό δεν έχει συμβεί στη ζωή μου τις τελευταίες εβδομάδες.

Ναι, είμαι ακόμα παντρεμένη, μένω ακόμα στο ίδιο σπίτι, έχω ακόμα την ίδια δουλειά και τους ίδιους φίλους. Και αυτό είναι εντάξει. Ο σημερινός κόσμος που έχει εμμονή με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας κάνει όλους να διεκδικούμε συναρπαστικές, φρέσκες εξελίξεις στη ζωή που θα συμβαίνουν εβδομαδιαία, ακόμη και καθημερινά! Αλλά στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι από εμάς απλώς κάνουμε το ίδιο πράγμα με την προηγούμενη φορά που μιλήσαμε.

Οι σημερινές επικοινωνιακές προσδοκίες έχουν γίνει τόσο απαιτητικές που ένας καλός φίλος είχε χάσει κάθε πίστη στη φιλία μας μετά από μόλις ένα μήνα χωρίς επαφή.

Σχέσεις που δεν έχουν πλέον τον δεσμό της καθημερινής ζωής για να τις συνδέουν συχνά υπολείπονται στο συναρπαστικό τμήμα τακτικής συνομιλίας, αλλά αυτό δεν τις καθιστά λιγότερο σημαντικές. Ένα υπέροχο, μακροσκελές γράμμα γραμμένο με προσοχή και σκέψη, κάθε λίγους μήνες περίπου θα ήταν μια πολύ πιο ουσιαστική ανταλλαγή για μένα από ένα μηνιαίο μισόκαρδο άμεσο μήνυμα που ζητά μια άλλη ενημέρωση για την ερωτική μου ζωή.

Σοκαρίστηκα όταν επικοινώνησα με μια φίλη που είχε μετακομίσει στο εξωτερικό, και ξαφνικά διαπίστωσα ότι στην πραγματικότητα είχε επιστρέψει, αλλά δεν μου το είχε πει. Ο λόγος; Γιατί δεν είχε νέα από εμένα εδώ και δύο μήνες και υπέθεσε ότι δεν θα με ενδιέφερε να τη συναντήσω! Οι σημερινές επικοινωνιακές προσδοκίες έχουν γίνει τόσο απαιτητικές που ένας καλός φίλος είχε χάσει κάθε πίστη στη φιλία μας μετά από μόλις ένα μήνα χωρίς επαφή.

Οι παιδικές ή εφηβικές φιλίες είναι σαν το παλιό καλό κρασί, όπου όλα είναι απλά, εύκολα και χαλαρά, χωρίς ενοχές και χωρίς να παίρνουμε «απουσίες». Αυτές είναι οι φιλίες που γνωρίζω ότι μπορούν να αντέξουν για μία ολόκληρη ζωή!

Στενές, καθημερινές φιλίες σίγουρα έρχονται και παρέρχονται, ανάλογα με το ποιον βλέπεις κάθε μέρα (συναδέλφους/συγκάτοικους), ποιος είναι ο πρώτος άνθρωπος με τον οποίο έρχεσαι σε επαφή σε μια κρίση και με ποιον καταλήγεις να πίνεις κρασί τα Σαββατοκύριακα, αλλά οι μεγάλες φιλίες θα πρέπει να μπορούν να διαρκούν και να αντέχουν περισσότερο από ένα διάλειμμα δύο μηνών χωρίς τον κίνδυνο… κατάρρευσης.

Μερικές από τις καλύτερες φιλίες μου είναι εκείνες που γνωρίζω από την παιδική μου ηλικία, με τις οποίες καμιά φορά δεν συναντιόμαστε για μήνες, αλλά όταν βρισκόμαστε, απλά είμαστε ακριβώς εκεί που βρισκόμασταν και πάλι από την αρχή! Είναι σαν το παλιό καλό κρασί, όπου όλα είναι απλά, εύκολα και χαλαρά, χωρίς ενοχές και χωρίς να παίρνουμε «απουσίες». Αυτές είναι οι φιλίες που γνωρίζω ότι μπορούν να αντέξουν για μία ολόκληρη ζωή!