Παγκόσμια Ημέρα του Καφέ: Ιστορίες… απόλαυσης!
Η Παγκόσμια Ημέρα Καφέ γιορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου προς τιμήν του δημοφιλούς ροφήματος, αλλά και για να προωθήσει τα δικαιώματα των παραγωγών. Δεν είναι σαφές πότε καθιερώθηκε, αλλά η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια εορτασμού της ημέρας έγινε το 1983 στην Ιαπωνία. Με αφορμή λοιπόν τον εορτασμό αναζητήσαμε την ιστορία του και τις… ιστορίες του!
Από τη Νικολέτα Γιαννοπούλου
Το αραβικό κρασί…
Η ιστορία του καφέ ξεκίνησε στην Αιθιοπία, όπου η Καφέα η αραβική (Coffea arabica) μεγάλωνε ελεύθερα ως θάμνος. Αρχικά ο καρπός χρησιμοποιείτο αυτούσιος από τους τοπικούς πληθυσμούς, που είτε τον μασούσαν είτε τον άλεθαν σε μικρούς σβόλους.
Το όνομα του καφέ προέρχεται από την αραβική λέξη qahwa που είναι παραφθορά τμήματος της αρχικής αραβικής ονομασίας του καφέ, qawat al-būnn, κρασί του κόκκου, που αναφέρεται στο γεγονός ότι ο καφές χρησιμοποιείται σαν υποκατάστατο του κρασιού καθώς το Κοράνι απαγορεύει το αλκοόλ. Όταν ο καφές πρωτοήρθε στην Ευρώπη ήταν γνωστός ως “αραβικό κρασί”. Μια άλλη εκδοχή αποδίδει το όνομα του καφέ στο Βασίλειο της Κάφφα, την περιοχή της Αιθιοπίας, όπου άρχισε να χρησιμοποιείται ο καφές.
Η άφιξή του στην Ευρώπη
Ο καφές -σαν έτοιμο προϊόν, καθώς οι Άραβες απαγόρευαν αυστηρά την εξαγωγή σπόρων- πέρασε στην Ευρώπη από τη Βενετία, που διατηρούσε ισχυρές εμπορικές σχέσεις με τον Αραβικό κόσμο, στα τέλη του 16ου αιώνα. Διατέθηκε αρχικά από τους Βενετούς έμπορους στους πλούσιους, σαν εξωτικό είδος. Το πρώτο καφεποτείο άνοιξε στην Ιταλία το 1645. Οι Ολλανδοί ήταν οι πρώτοι που κατάφεραν να πάρουν σπόρους καφέ και να τον καλλιεργήσουν αρχικά στις αποικίες τους στην Ινδονησία. Η δημοτικότητα του καφέ αυξήθηκε ραγδαία στην Ευρώπη· στην Αγγλία υπήρχαν 3000 καφεποτεία το 1675. Ο καφές έφτασε στη Γαλλία το 1657 και το 1669 το δώρο που έφερε στο Παρίσι ο απεσταλμένος του Σουλτάνου Μοχάμετ Δ’ ήταν μια μεγάλη ποσότητα καφέ.
7 πράγματα που θα θέλατε να ξέρετε για τον καφέ
Γιατί μας “ξυπνάει”;
Ο καφές έχει αναζωογονητική δράση, η οποία οφείλεται στο βασικό του συστατικό, την καφεΐνη, ένα αλκαλοειδές συστατικό που υπάρχει στους σπόρους των καρπών του. Σε λογικές ποσότητες ο καφές βελτιώνει τις πνευματικές ικανότητες καθώς προκαλεί εγρήγορση και μείωση της ανίας και δρα ως τονωτικό. Για αυτό τον λόγο ο καφές συνήθως καταναλώνεται πρωινές ώρες ή κατά τη διάρκεια της εργασίας.
Πόσες ποικιλίες καφές υπάρχουν;
Υπάρχουν δύο βασικά είδη καφεόδεντρου ή καφέας, τα οποία παράγουν τις δύο ποικιλίες οι οποίες και στηρίζουν το παγκόσμιο εμπόριο του καφέ: η καφέα Αραμπίκα και η καφέα Ρομπούστα. Η ποικιλία arabica είναι η αρχαιότερη από τις δύο ποικιλίες. Τα περισσότερα διακινούμενα σήμερα προϊόντα καφέ είναι συσκευασμένα μείγματα σε διάφορους συνδυασμούς των δύο ποικιλιών με διαφορετικά χαρακτηριστικά προκειμένου να ικανοποιήσουν την επιθυμητή γεύση και άρωμα από το καταναλωτικό κοινό.
Πόσο παράγει ένα δέντρο καφέ;
Οι κόκκοι του καφέ είναι στην πραγματικά… μούρα. Κάθε μούρο περιέχει δύο κόκκους (κουκούτσια) καφέ. Η ποικιλία «Νικαράγουα Margogpipe» έχει τους μεγαλύτερους κόκκους καφέ. Ένα δέντρο καφέ παράγει λιγότερο από μισό κιλό καφέ κάθε χρόνο και ζει περίπου 60 με 70 χρόνια. Για ένα φλιτζάνι espresso χρειάζονται περίπου 40 κόκκοι καφέ.
Πόσους καφέδες πίνουμε τη μέρα;
Σχεδόν 2,5 δισεκατομμύρια κούπες καφέ καταναλώνονται καθημερινά σε όλο τον κόσμο. Είναι το δεύτερο ρόφημα σε κατανάλωση μετά το νερό. Το 85% των Ελλήνων καταναλώνει καφέ (όλα τα είδη), έναντι μόλις 15% που καταναλώνει τσάι και σοκολάτα. Περίπου το 70% της κατανάλωσης γίνεται στο σπίτι και το 30% εκτός. Το παγκόσμιο ρεκόρ κατανάλωσης καφέ είναι 82 φλιτζάνια σε 7 ώρες.
Πόσα ξοδεύουν οι Έλληνες για τον καφέ;
Η χώρα μας είναι η 13η παγκοσμίως σε κατανάλωση καφέ. Οι Έλληνες ξοδεύουμε πάνω από 550 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για τον καφέ μας.
Είναι κερδοφόρα βιομηχανία;
Ο καφές αποτελεί το δεύτερο εμπόρευμα σε τζίρο παγκοσμίως μετά το πετρέλαιο. Σαν χρηματιστηριακό προϊόν η τιμή του μεταβάλλεται καθημερινά. Ο καφές κάνει παγκόσμιο τζίρο πάνω από 75 δισεκατομμύρια ευρώ με σταθερές αυξητικές τάσεις κάθε χρόνο.
Ποιος “πάντρεψε” τον καφέ με τη ζάχαρη;
Ο πρώτος άνθρωπος που πρόσθεσε ζάχαρη στον καφέ, πιστεύεται πως ήταν ο Λουδοβίκος 14ος, περίπου το 1715.