Οι 11 φράσεις που λένε οι ενήλικες, όταν δεν γίνεται το δικό τους, όταν μεγάλωσαν χωρίς κανόνες
Το να υπάρχει πειθαρχία σε ένα παιδί το βοηθά να εξελιχθεί σε έναν επιτυχημένο ενήλικα. Είναι λιγότερο πιθανό να αισθάνεται ότι είναι ανώτερο από όλους και πιο πιθανό να εξασκεί τον αυτοέλεγχο. Από την άλλη, όταν ένα παιδί δεν έχει τιμωρηθεί ποτέ, αναπτύσσει έναν παράλογο αίσθημα δικαιώματος και δυσκολεύεται συναισθηματικά όταν δεν γίνεται το δικό του όσο μεγαλώνει. Ενήλικες που δεν τιμωρήθηκαν ποτέ ως παιδιά συχνά χρησιμοποιούν τις ακόλουθες 11 φράσεις, όταν δεν περνά το δικό τους.
Από τη Σοφία Κροκιδά
1. «Αυτό δεν είναι δίκαιο»
Ένας ενήλικας που δεν πειθαρχήθηκε ως παιδί πιθανότατα θα πει ότι κάτι «δεν είναι δίκαιο» όταν δεν γίνεται αυτό που θέλει. Χωρίς συνέπειες για τις πράξεις του όσο μεγάλωνε, έχει αναπτύξει μια αίσθηση δικαιώματος. Ένα υπερβολικό αίσθημα δικαιώματος τον κάνει να πιστεύει πως πρέπει πάντα να παίρνει αυτό που θέλει.
Οι γονείς που επιτρέπουν στα παιδιά τους να κάνουν ή να έχουν ό,τι επιθυμούν, διατρέχουν τον κίνδυνο τα παιδιά αυτά να μεγαλώσουν με μια διαστρεβλωμένη αίσθηση δικαιώματος. Η απαιτητικότητα έχει κόστος στις σχέσεις κάθε είδους και παρεμβαίνει τόσο στους στενούς όσο και στους πιο επιφανειακούς δεσμούς.
2. «Γιατί πρέπει να το κάνω εγώ αυτό;»
Όταν οι γονείς δεν πειθαρχούν το παιδί τους, ως ενήλικας μπορεί να στερείται υπευθυνότητας και να δυσκολεύεται να διαχειριστεί συνέπειες. Αυτή η στάση τον οδηγεί στο να λέει ότι «δεν χρειάζεται» να κάνει κάποια πράγματα όταν δεν γίνεται το δικό του.
Χωρίς συνέπεια στην εφαρμογή κανόνων και αντίστοιχων συνεπειών, οι νεαροί ενήλικες δυσκολεύονται να καταλάβουν τη σύνδεση μεταξύ πράξεων και αποτελεσμάτων, οδηγώντας σε σύγχυση και έλλειψη κατεύθυνσης. Επιπλέον, οι κανόνες και συνέπειες βοηθούν στην καλλιέργεια της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας, δηλαδή ζωτικών χαρακτηριστικών για μια επιτυχημένη ενήλικη ζωή.
3. «Δεν μπορείς να μου μιλάς έτσι»
Ένας ενήλικας που δεν τιμωρήθηκε ποτέ ως παιδί δεν κατανοεί τις συνέπειες και αντιλαμβάνεται το «όχι» ως προσωπική επίθεση. Αυτό συχνά τον οδηγεί στο να απαντά πως δεν πρέπει κανείς να του μιλά «με αυτόν τον τρόπο».
Δυστυχώς, το παιδί που δεν υφίσταται συνέπειες για κακή συμπεριφορά δεν μαθαίνει ποτέ να εκτιμά τις συνέπειες των πράξεών του. Αντί να αναπτύξει κατανόηση ότι δεν έχει πάντα δίκιο, καθώς μεγαλώνει πιστεύει ότι έχει το απόλυτο δικαίωμα να γίνεται πάντα το δικό του.
4. «Όλοι οι άλλοι το κάνουν»
Όταν ένας ενήλικας που δεν είχε κανόνες πειθαρχίας ως παιδί δεν καταφέρνει να πάρει αυτό που θέλει, μπορεί να πει ότι «όλοι οι άλλοι το κάνουν». Μια τέτοια δήλωση προκύπτει από αίσθηση δικαιώματος και συναισθηματική ανωριμότητα.
Οι άνθρωποι με αίσθηση δικαιώματος τείνουν να υιοθετούν στόχους αυτοπροβολής, γεγονός που τους οδηγεί σε συγκρούσεις με τους άλλους. Μπορεί εξωτερικά να δείχνουν ευγενικοί και καλλιεργημένοι, όμως αυτό είναι μόνο προσωπείο. Βαθιά μέσα τους δεν αισθάνονται έτσι ούτε για τον εαυτό τους ούτε για τους άλλους, και δυσκολεύονται να κατανοήσουν ότι κάτι που «επιτρέπεται» σε άλλους ίσως έχει κερδηθεί ή αιτιολογείται.
5. «Φταις εσύ που συμβαίνει αυτό»
Ένας ενήλικας χωρίς κανόνες ως παιδί μπορεί να μην έχει αναπτύξει αίσθηση υπευθυνότητας. Αυτό τον οδηγεί στο να κατηγορεί τους άλλους όταν κάτι δεν πάει όπως θέλει.
Αν δεν γνωρίζει πώς να διαχειρίζεται τα συναισθήματα που προκύπτουν όταν έχει άδικο, χρησιμοποιεί την επίρριψη ευθυνών ως αμυντικό μηχανισμό, κάτι που δυσκολεύει βαθιά τις σχέσεις του.
Το να κατηγορούμε άλλους είναι ουσιαστικά «αποφυγή κατηγορίας». Όπως όλοι οι αμυντικοί μηχανισμοί, χρησιμοποιείται για να αποφευχθούν άβολα συναισθήματα. Το να κατηγορούμε άλλους για τις ακατάλληλες αντιδράσεις μας ενισχύει την αίσθηση ότι είμαστε δικαιολογημένοι για τις πράξεις μας.
6. «Εντάξει, τότε δεν θα κάνω τίποτα»
Η παθητικο-επιθετική συμπεριφορά μπορεί να αναπτυχθεί από έλλειψη πειθαρχίας. Έτσι, ένας ενήλικας μπορεί να πει δραματικές φράσεις όπως: «Εντάξει, τότε δεν θα κάνω τίποτα», όταν δεν γίνεται το δικό του.
Το να μην πειθαρχείται ένα παιδί όταν κάνει κάτι λάθος είναι μια μορφή συναισθηματικής παραμέλησης. Και, σύμφωνα με έρευνα του 2024, η συναισθηματική παραμέληση στην παιδική ηλικία οδηγεί σε ενήλικες που αντιδρούν παθητικο-επιθετικά σε έντονα συναισθήματα ή στρες, επειδή δυσκολεύονται να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους.
7. «Οι κανόνες δεν ισχύουν για μένα»
Αν ένας ενήλικας λέει συχνά ότι «οι κανόνες δεν ισχύουν για εκείνον», αυτό μπορεί να πηγάζει από έλλειψη πειθαρχίας στην παιδική ηλικία. Η αίσθηση δικαιώματος τον κάνει να πιστεύει ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει χωρίς συνέπειες.
Αν οι γονείς ενός παιδιού δεν επέβαλαν αρκετούς κανόνες, όρια και δομή όταν μεγάλωνε, τότε είναι πολύ πιθανό να δυσκολευτεί με αυτά ως ενήλικας. Το να πιέσει τον εαυτό του να γυμνάζεται, να τρώει καλά, να κοιμάται σωστά ή να έχει αυτοέλεγχο είναι δύσκολο όταν δεν το έχει μάθει ως παιδί.
8. «Υπερβάλλεις»
Η έλλειψη πειθαρχίας όταν κάποιος ήταν παιδί, τον κάνει συχνά να προσπαθεί να ακυρώσει τα συναισθήματα των άλλων λέγοντας ότι «υπερβάλλουν». Δυσκολεύεται να κατανοήσει και να ρυθμίσει τα δικά του συναισθήματα, άρα και να αποδεχτεί ότι δεν γίνεται πάντα το δικό του.
Έτσι, μπορεί να θεωρεί ότι οι αντιδράσεις των άλλων είναι υπερβολικές, επειδή ο ίδιος δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα δικά του συναισθήματα και αλληλεπιδράσεις. Η πειθαρχία είναι κρίσιμη για να μάθει ένα άτομο να σέβεται τα όρια και τα συναισθήματα των άλλων.
9. «Αυτό θα τα καταστρέψει όλα»
Πολλές φορές, όταν ένα παιδί δεν έχει διδαχθεί πώς να διαχειρίζεται απογοήτευση ή ματαίωση, ως ενήλικας ενδέχεται να πει φράσεις όπως: «Αυτό θα τα καταστρέψει όλα», όταν δεν γίνεται αυτό που θέλει.
Ίσως αυτός να είναι ο μόνος τρόπος που γνωρίζει για να αντιμετωπίζει τέτοιες στιγμές. Η πειθαρχία διδάσκει ρύθμιση συναισθημάτων. Χωρίς αυτήν, ο ενήλικας τείνει να κατηγορεί άλλους ή να αντιδρά υπερβολικά όταν τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως επιθυμεί.
10. «Ποιος είσαι εσύ να μου λες τι να κάνω;»
Χωρίς πειθαρχία ως παιδί, ένας ενήλικας μπορεί να δυσκολεύεται να σέβεται όρια και να αντιμετωπίζει υγιώς τη σύγκρουση. Έτσι, μπορεί να πει: «Ποιος είσαι εσύ που θα μου λες τι να κάνω;»
Αυτό δείχνει πως δεν είχε την ευκαιρία να αναπτύξει τα απαραίτητα εργαλεία για να αναλαμβάνει ευθύνη και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του σε μια σύγκρουση, κάτι που καθιστά δύσκολη την αποδοχή συμβουλών ή καθοδήγησης.
11. «Δεν με νοιάζει πώς αισθάνεσαι»
Κάποιος που δεν ακολούθησε κανόνες ποτέ, πιθανότατα θα πει ότι δεν τον ενδιαφέρει πώς νιώθει κάποιος άλλος όταν δεν γίνεται το δικό του και το αίσθημα δικαιώματος που έχει αναπτύξει επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις του.
Η έλλειψη πειθαρχίας δυσκολεύει τα παιδιά να μάθουν πώς να διαχειρίζονται τη ματαίωση. Τα πάντα μοιάζουν υπερβολικά. Δυσκολεύονται στις φιλίες επειδή δεν έχουν μάθει να σέβονται κανόνες ή όρια.
