Δεντρολίβανο για καλύτερη μνήμη, λιγότερο άγχος, ακόμη και προστασία από Αλτσχάιμερ

Το δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis), το αρωματικό βότανο που προέρχεται από τη Μεσόγειο, εδώ και καιρό θεωρείται πολύτιμο στις κουζίνες σε όλο τον κόσμο. Αλλά πέρα από τη γαστρονομική του γοητεία, το δεντρολίβανο κερδίζει επίσης αναγνώριση για τα εντυπωσιακά οφέλη του για την υγεία, ειδικά όσον αφορά την υγεία του εγκεφάλου, τη φλεγμονή και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Έρευνες δείχνουν ότι το δεντρολίβανο μπορεί ακόμη και να είναι πολλά υποσχόμενο στην καταπολέμηση της νόσου Αλτσχάιμερ, της κύριας αιτίας άνοιας παγκοσμίως.

Γράφει η Dipa Kamdar, Επικεφαλής Λέκτορας Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο Kingston 

Ιστορικά, το δεντρολίβανο έχει συνδεθεί με τη μνήμη και τη διανοητική διαύγεια. Στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, χρησιμοποιούσαν δεντρολίβανο με την ελπίδα να βελτιώσουν τη συγκέντρωση και την ανάκληση της μνήμης.

Η σύγχρονη επιστήμη διαπιστώνει ότι μπορεί να υπήρχε κάτι σε αυτό: Σε μία μελέτη, οι άνθρωποι που εισέπνεαν το άρωμα του δεντρολίβανου είχαν καλύτερες επιδόσεις σε εργασίες μνήμης σε σύγκριση με εκείνους που βρίσκονταν σε ένα άοσμο περιβάλλον.

Πώς λοιπόν λειτουργεί το δεντρολίβανο στον εγκέφαλο;

Υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί που παίζουν ρόλο. Αρχικά, το δεντρολίβανο διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, βοηθώντας στην παροχή περισσότερου οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, γεγονός που μπορεί να βελτιώσει τη νοητική διαύγεια.

Έχει επίσης ηρεμιστικές ιδιότητες. Ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι το άρωμά του μπορεί να μειώσει το άγχος και να βελτιώσει τον ύπνο. Η μείωση του στρες μπορεί να σημαίνει καλύτερη εστίαση και διατήρηση της μνήμης.

Το δεντρολίβανο περιέχει ενώσεις που αλληλεπιδρούν με τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου. Μια τέτοια ένωση, η 1,8-κινεόλη, βοηθά στην πρόληψη της διάσπασης της ακετυλοχολίνης, μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου απαραίτητης για τη μάθηση και τη μνήμη.

Το δεντρολίβανο είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό βασικό προϊόν στην κουζίνα. Είναι ένα φυσικό φάρμακο με αρχαίες ρίζες και σύγχρονη επιστημονική υποστήριξη.

Διατηρώντας την ακετυλοχολίνη, το δεντρολίβανο μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη της γνωστικής απόδοσης, ειδικά καθώς μεγαλώνουμε.

Ένα άλλο πλεονέκτημα; Το δεντρολίβανο είναι γεμάτο με αντιοξειδωτικά, τα οποία βοηθούν στην προστασία των εγκεφαλικών κυττάρων από βλάβες που προκαλούνται από το οξειδωτικό στρες – έναν σημαντικό παράγοντα στη γνωστική παρακμή.

Το δεντρολίβανο είναι πλούσιο σε φυτικές ενώσεις με επιδράσεις που βελτιώνουν την υγεία

Ένα από τα πιο ισχυρά είναι το καρνοσικό οξύ, ένας αντιοξειδωτικός και αντιφλεγμονώδης παράγοντας που βοηθά στην προστασία των εγκεφαλικών κυττάρων από βλάβες, ιδιαίτερα από τα είδη βλαβών που συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Το 2025, ερευνητές ανέπτυξαν μια σταθερή έκδοση του καρνοσικού οξέος που ονομάζεται diAcCA. Σε πολλά υποσχόμενες προκλινικές μελέτες, αυτή η ένωση βελτίωσε τη μνήμη, αύξησε τον αριθμό των συνάψεων (τις συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων) και μείωσε τις επιβλαβείς πρωτεΐνες που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, όπως η αμυλοειδής-βήτα και η tau.

Αυτό που είναι ιδιαίτερα συναρπαστικό είναι ότι το diAcCA ενεργοποιείται μόνο σε φλεγμονώδεις περιοχές του εγκεφάλου, κάτι που θα μπορούσε να ελαχιστοποιήσει τις παρενέργειες.

Καθώς η έρευνα συνεχίζεται, ιδιαίτερα σε πρωτοποριακές ενώσεις όπως το diAcCA, στο δεντρολίβανο θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν συναρπαστικό ρόλο σε μελλοντικές θεραπείες για τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες χρόνιες παθήσεις.

Μέχρι στιγμής, μελέτες σε ποντίκια δεν δείχνουν σημάδια τοξικότητας και σημαντικές γνωστικές βελτιώσεις – αυξάνοντας τις ελπίδες ότι οι δοκιμές σε ανθρώπους θα μπορούσαν να είναι οι επόμενες.

Οι ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι το diAcCA θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία άλλων φλεγμονωδών παθήσεων, όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η νόσος του Πάρκινσον.

Πέρα από την υγεία του εγκεφάλου

Τα οφέλη του δεντρολίβανου θα μπορούσαν να επεκταθούν πολύ πέρα από τον εγκέφαλο.

• Έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για να διευκολύνει την πέψη, να ανακουφίσει το φούσκωμα και να μειώσει τη φλεγμονή.
• Ενώσεις όπως το ροσμαρινικό οξύ και το ουρσολικό οξύ είναι γνωστές για τις αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις τους σε όλο το σώμα.
• Το δεντρολίβανο μπορεί ακόμη και να ωφελήσει το δέρμα – μια ανασκόπηση υποδηλώνει ότι μπορεί να βοηθήσει στην καταπράυνση της ακμής και του εκζέματος, ενώ το καρνοσικό οξύ μπορεί να προσφέρει αντιγηραντικά οφέλη προστατεύοντας το δέρμα από τη φθορά από τον ήλιο.
• Το έλαιο δεντρολίβανου έχει επίσης αντιμικροβιακές ιδιότητες, δείχνοντας πολλά υποσχόμενο στη συντήρηση τροφίμων και πιθανές φαρμακευτικές εφαρμογές αναστέλλοντας την ανάπτυξη βακτηρίων και μυκήτων.

Και κάποιες αντενδείξεις…

Για τους περισσότερους ανθρώπους, το δεντρολίβανο είναι ασφαλές όταν χρησιμοποιείται σε τρόφιμα, ροφήματα ή αρωματοθεραπεία. Αλλά οι συμπυκνωμένες δόσεις ή εκχυλίσματα μπορεί να ενέχουν κινδύνους. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μπορεί να προκαλέσει εμετό ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, επιληπτικές κρίσεις – ιδιαίτερα σε άτομα με επιληψία.

Υπάρχει επίσης ένας θεωρητικός κίνδυνος το δεντρολίβανο να διεγείρει τις συσπάσεις της μήτρας, επομένως οι έγκυες θα πρέπει να αποφεύγουν τις υψηλές δόσεις.

Επειδή το δεντρολίβανο μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα – όπως τα αραιωτικά αίματος – είναι καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης πριν πάρετε μεγάλες ποσότητες σε μορφή συμπληρώματος.

Εν τω μεταξύ, η προσθήκη λίγου δεντρολίβανου στη ζωή σας – είτε σε ένα γεύμα, είτε σε ένα φλιτζάνι τσάι, είτε σε μια ανάσα από το αρωματικό του έλαιο – θα μπορούσε να είναι ένα μικρό βήμα με μεγάλα οφέλη για την υγεία.

ΠΗΓΗ: www.theconversation.com