Νέα ψυχολογική έρευνα δείχνει ότι οι αμφίθυμοι άνθρωποι κάνουν λιγότερο προκατειλημμένες κρίσεις
Οι άνθρωποι που τείνουν να βιώνουν ανάμεικτα συναισθήματα είναι λιγότερο πιθανό να πέσουν θύματα δύο κοινών γνωστικών προκαταλήψεων, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Social Psychology. Τα ευρήματα δείχνουν ότι το να μπορούμε να βλέπουμε ταυτόχρονα τις θετικές και τις αρνητικές πλευρές των πραγμάτων έχει ψυχολογικά οφέλη.
Επιμέλεια: Μαρία Καλοπούλου
«Νομίζω ότι ζούμε σε μια εποχή όπου δίνεται μεγάλη έμφαση στις “ισχυρές” απόψεις και στους ανθρώπους που είναι πολύ “βέβαιοι” για τις θέσεις τους, οδηγώντας σε διχασμό και πόλωση», δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης Iris K. Schneider, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας και Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας.
«Φαίνεται ότι υπάρχει πολύ μικρό περιθώριο για το γεγονός ότι πολλά σημαντικά ζητήματα είναι στην πραγματικότητα πολύπλευρα, με θετικές και αρνητικές πλευρές. Πράγματι, υπάρχει μια μικρή μεροληψία ενάντια στο να είσαι αμφίθυμος επειδή έτσι κάποιος θεωρείται αναποφάσιστος και αβέβαιος. Πιστεύω ότι αυτό δεν δικαιολογείται και ότι υπάρχουν οφέλη από το να είσαι αμφίθυμος, επειδή παρέχει μια ευρύτερη, πιο ρεαλιστική άποψη του κόσμου».
Σε τέσσερις μελέτες, η Schneider και οι συνεργάτες της εξέτασαν τη σχέση μεταξύ αμφιθυμίας και δύο γνωστικών προκαταλήψεων.
Δύο μελέτες εξέτασαν την προκατάληψη, γνωστή ως το «θεμελιώδες σφάλμα απόδοσης», το οποίο περιγράφει την τάση να δίνεται υπερβολική έμφαση στις εξηγήσεις που βασίζονται στην προσωπικότητα και όχι στις καταστάσεις για τη συμπεριφορά του άλλου.
Οι δύο άλλες μελέτες εξέτασαν την αυτοεξυπηρέτηση μεροληψίας, που σημαίνει την τάση να αποδίδει κάποιος τις επιτυχίες του σε εσωτερικούς παράγοντες και τις αποτυχίες του σε εξωτερικούς παράγοντες.
Όλες οι μελέτες, που περιελάμβαναν 1.832 συμμετέχοντες συνολικά, μέτρησαν την αμφιθυμία χρησιμοποιώντας την Κλίμακα Αμφιθυμίας Χαρακτηριστικών.
Οι συμμετέχοντες βαθμολογούνταν υψηλά στην κλίμακα της αμφιθυμίας, εάν συμφωνούσαν με δηλώσεις, όπως «Οι σκέψεις μου είναι συχνά αντιφατικές» και «Συνήθως βλέπω τόσο τη θετική όσο και την αρνητική πλευρά των πραγμάτων».
Ποιες είναι οι παρατηρήσεις;
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι σημείωσαν υψηλότερη βαθμολογία στην κλίματα έτειναν να εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα μεροληψίας και προκατάληψης. Με άλλα λόγια, όσο υψηλότεροι ήταν οι άνθρωποι σε αμφιθυμία χαρακτηριστικών, τόσο λιγότερο πιθανό ήταν να ευνοήσουν τις εσωτερικές παρά τις εξωτερικές επιδράσεις για να εξηγήσουν τη συμπεριφορά του άλλου και τόσο λιγότερο πιθανό ήταν να αποδώσουν την επιτυχία τους περισσότερο στον εαυτό τους παρά σε καταστάσεις.
«Μερικοί άνθρωποι είναι γενικά πιο αμφίθυμοι από άλλους – αυτό σημαίνει ότι έχουν υψηλότερη βαθμολογία στην αμφιθυμία χαρακτηριστικών», είπε η Schneider.
«Αισθάνονται πιο αμφίθυμοι πιο συχνά, πιο έντονα και για περισσότερα θέματα. Αυτοί οι “αμφίθυμοι” είναι λιγότερο μονόπλευροι στη σκέψη τους και κάνουν λιγότερο προκατειλημμένες κρίσεις για τους άλλους, δίνοντας σε αυτούς τους άλλους μία πιο δίκαιη κρίση», συνέχισε.
Τόσο εκείνοι που είχαν υψηλή αμφιθυμία όσο και εκείνοι που είχαν χαμηλή αμφιθυμία έτειναν να αποδίδουν λιγότερο τις επιτυχίες σε εσωτερικούς παράγοντες. Αλλά εκείνοι που είχαν χαμηλή αμφιθυμία έτειναν να αποδίδουν πιο αδύναμα σε εξωτερικούς παράγοντες.
Οι άκρως αμφίθυμοι συμμετέχοντες, αντίθετα, έτειναν επίσης να κάνουν ισχυρές εξωτερικές αποδόσεις. «Έτσι, οι αποδόσεις τους ήταν πιο ισορροπημένες», είπαν οι ερευνητές.
Όπως συμβαίνει με όλες τις έρευνες, τα ευρήματα περιλαμβάνουν ορισμένες επιφυλάξεις
«Ένας περιορισμός της μελέτης είναι ότι υπάρχει σχετικότητα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι εάν η περισσότερη αμφιθυμία προκαλεί λιγότερη μεροληψία ή η περισσότερη μεροληψία προκαλεί λιγότερη αμφιθυμία.
Ωστόσο, η αμφιθυμία, σε αυτή την περίπτωση, ήταν ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, και γνωρίζουμε ότι αυτά είναι σχετικά σταθερά. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ πιθανό το χαρακτηριστικό να επηρέασε την κρίση και όχι το αντίστροφο», εξήγησε η Schneider.
«Παρόλα αυτά, πρέπει να κάνουμε περισσότερη πειραματική δουλειά για να το κατανοήσουμε. Πρέπει επίσης να δούμε, αν αυτό το αποτέλεσμα επεκτείνεται και σε άλλους τομείς στους οποίους οι άνθρωποι είναι προκατειλημμένοι, όπως, για παράδειγμα, η λήψη αποφάσεων».
«Πιστεύω ότι υπάρχουν οφέλη από την αμφιθυμία, ειδικά σε έναν κόσμο που είναι τόσο πολωμένος», πρόσθεσε η ερευνήτρια. «Ωστόσο, η αμφιθυμία μπορεί να κάνει μερικούς ανθρώπους να νιώθουν άβολα επειδή νιώθουν ότι «παλαντζάρουν», δηλαδή ότι κρατούν δύο αντίθετες ιδέες στο μυαλό ταυτόχρονα, ενώ εξακολουθούν να διατηρούν την ικανότητα να λειτουργούν».
«Αν θέλετε να προσπαθήσετε να φέρετε περισσότερη αμφιθυμία στη ζωή σας, προσπαθήστε να κάνετε λίστες υπέρ και κατά. Συνήθως τις χρησιμοποιούμε για να τα πάρουμε αποφάσεις, αλλά η προσπάθεια να αναγκάσετε τον εαυτό σας να πάρει αποφάσεις για να βρει τα θετικά και τα αρνητικά ενός θέματος μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε το θέμα με πιο πολλές αποχρώσεις».
Η μελέτη, «Οφέλη της αμφιθυμίας: Η σχέση μεταξύ της αμφιθυμίας χαρακτηριστικών και των προκαταλήψεων απόδοσης», συντάχθηκε από τους Iris K. Schneider, Sheida Novin, Frenk van Harreveld και Oliver Genschow.
