Η νέα τάση των ταξιδιών: αργοί ρυθμοί και συλλογή εμπειριών

Σε όλο τον κόσμο ένα νέο κύμα ταξιδιωτικών συνηθειών δείχνει πόσο έχει αλλάξει η φιλοσοφία των τουριστών. Νέοι προορισμοί γίνονται δημοφιλείς και καινούργια ήθη μετατρέπουν μια απόδραση σε ουσιαστική εμπειρία.

Από τη Δέσποινα Σάμψων

Αν σε παλαιότερες εποχές όλοι επιδιώκαμε να μπούμε σε ένα πρόγραμμα τακτικών επιβατών, ώστε να μας παρέχουν οι αεροπορικές εταιρείες που χρησιμοποιούσαμε καλύτερες υπηρεσίες και προνόμια, σήμερα οι προσδοκίες είναι διαφορετικές.

Ακόμα και οι πιο σκληροπυρηνικοί εκπρόσωποι της τουριστικής βιομηχανίας έχουν ρίξει τους τόνους και προσπαθούν να μειώσουν χαρακτηρισμούς όπως «πολυτελές ταξίδι» για τα πακέτα τους.

Για τους εξειδικευμένους παρατηρητές της συγκεκριμένης αγοράς, αυτό ήταν ορατό την τελευταία δεκαετία που οι περιβαλλοντολόγοι προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει ο πλανήτης.

Σταδιακά, λοιπόν, τα ταξίδια από πολυτελή έγιναν αυθεντικά. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες από πλούσιες έγιναν ουσιαστικές. Μέχρι που φτάσαμε σε σημείο ένα ταξίδι να το αποκαλούμε «εμπειρία». Και μάλιστα, «εμπειρία ζωής».

Η άνοδος νέων προορισμών

Οι προορισμοί άλλαξαν με τη σειρά τους. Ελκυστικές δεν ήταν πια οι Μαλβίδες ή οι Σεϋχέλλες αλλά οικολογικά θέρετρα στην Ινδονησία, lodges στο Μπουτάν, περιηγήσεις στην Αφρικανική ενδοχώρα.

Προορισμοί που προβάλλουν τους ανθρώπους, την τοπική κουλτούρα, τα ήθη και τα έθιμα, την επαφή με τη φύση, χωρίς την παρεμβολή της τεχνολογίας ή των πολυτελών υλικών στην κατασκευή των ξενοδοχείων.

Σήμερα πιο δημοφιλείς αναδεικνύονται οι «δεύτεροι» προορισμοί γιατί οι περισσότεροι ταξιδιώτες αποφεύγουν τις τοποθεσίες που πλήττονται από τον υπερτουρισμό. Μάλιστα, έχει καταγραφεί και η τάση να αντικαθιστούν οι υποψήφιοι ταξιδιώτες τους αρχικούς προορισμούς προτίμησής τους με λιγότερο γνωστούς, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι αυτό έχει και μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Η επαφή με την τοπική κοινότητα

Σήμερα δεν ταξιδεύουμε. Ανακαλύπτουμε. Βιώνουμε την εμπειρία. Γινόμαστε ένα με τον τοπικό πληθυσμό. Μπαίνουμε στις καλύβες τους. Δοκιμάζουμε τα φαγητά που μας προσφέρουν. Περιφρονούμε τα intercontinental πρωινά και ψάχνουμε στα μενού τις ντόπιες γεύσεις. Αγοράζουμε τα μπαχαρικά.

Τρέχουμε στις ανοιχτές αγορές και φέρνουμε πίσω τα προϊόντα τους, αγνοώντας τα βιομηχανοποιημένα σουβενίρ  στα αεροδρόμια. Οι ταξιδιώτες έχουν επίσης υψηλότερη προσδοκία όταν πρόκειται για γαστρονομικές εμπειρίες.

Απόδραση δεν σημαίνει μόνο χαλάρωση αλλά πρόκληση, εκπαίδευση, αναζωογόνηση. Σήμερα δεν ταξιδεύουμε. Ανακαλύπτουμε. Βιώνουμε την εμπειρία.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της booking.com, ένα σημαντικό 71%  ταξιδιωτών δήλωσε ότι απολαμβάνει ένα γεύμα με τοπικά προϊόντα, όταν βρίσκεται σε διακοπές ενώ ένα 60% των παγκόσμιων ταξιδιωτών θα επιθυμούσε να έχει πρόσβαση σε μια εφαρμογή ή έναν ιστότοπο που συνιστά προορισμούς, όπου η αύξηση του τουρισμού θα έχει θετικό αντίκτυπο στην τοπική κοινότητα.

Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στην ιστοσελίδα ενός οποιοδήποτε διεθνούς ξενοδοχειακού ομίλου που σέβεται τον εαυτό του: το μενού των υπηρεσιών του θα διαθέτει την ενότητα «Εμπειρίες» που είτε είσαι στη Μύκονο θα σε τραβήξει από την ξαπλώστρα της Ψαρρούς για να περάσεις δύο ώρες μαζί με έναν παρασκευαστή κοπανιστής στην Άνω Μερά, είτε είσαι στην Αργεντινή θα σε απομακρύνει από τα παρκέ του Μπουένος Άιρες και θα σε οδηγήσει στο βορειοδυτικό κομμάτι, στους ψηλότερους αμπελώνες του κόσμου.

Κατεβάζοντας… ταχύτητα

Όλοι θυμόμαστε εκείνα τα ταξιδιωτικά πακέτα που υπόσχονταν ταχύτατες πτήσεις, έτσι ώστε να μπορούμε να μεταφερόμαστε από τη μία άκρη του πλανήτη στην άλλη στον ελάχιστο χρόνο.

Και μετά ξεκινούσε ένα τρελό τρέξιμο στις μητροπόλεις του κόσμου για να προλάβεις να τα δεις όλα: μουσεία, αγορές, εστιατόρια, πάρκα. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα του booking.com, η ταχύτητα δεν φαίνεται να μας ενθουσιάζει.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των συγκεκριμένων πτήσεων έπεισαν τουλάχιστον ένα 48% των σύγχρονων ταξιδιωτών, οι οποίοι πια σχεδιάζουν με πιο αργό τρόπο τις μετακινήσεις τους. Πολλοί, δε, μια αναλογία 6 στους 10 προτιμούν να ακολουθούν μια μακρύτερη διαδρομή προκειμένου να βιώνουν καλύτερα το ίδιο το ταξίδι.

Οι bloggers και η άνοδος των social media συνέβαλε στη διαμόρφωση της συγκεκριμένης φιλοσοφίας. Μπορεί ο όρος «influencer» να είναι φθαρμένος πια, αλλά πράγματι οι «επιδραστικοί επαγγελματίες» των κοινωνικών δικτύων είχαν ήδη επηρεάσει τους χρήστες σε όλο τον κόσμο με την ξυπόλητη εικόνα τους σε ένα απόμακρο μέρος στο οποίο υπόσχονταν ότι βρήκαν την απόλυτη γαλήνη.

Εξαφάνισαν τα πουπουλένια παπλώματα και τα πολυτελή σερβίτσια του πρωινού κι έδειξαν τους εαυτούς τους να μαζεύουν αβγά για το γεύμα τους και να ψήνουν ψωμί, έχοντας γίνει ένα με την κοινότητα του τόπου. Η αλλαγή είχε γίνει…

Από κοντά τους, φιλανθρωπικές οργανώσεις και ακτιβιστές ένωσαν τις δυνάμεις προσφέροντας ταξίδια με σκοπό: τη διάσωση άγριων ζώων, δασών και περιοχών που απειλούνταν από φυσικές καταστροφές.

Ο αργός τουρισμός

Δεν είναι μια απλή κουβέντα. Είναι ολόκληρη φιλοσοφία ζωής. Αντί να τρέχεις, πηγαίνεις με πιο αργά βήματα. Δεν κοιτάς πια βιαστικά από το παράθυρο ενός τρένου που διασχίζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα την ενδοχώρα μια ηπείρου αλλά ανεβαίνεις σε καμήλες, οδηγείς αργά και προσεκτικά μέσα από χωματόδρομους έχοντας την ευκαιρία να δεις καλύτερα γύρω σου, να μυρίσεις το τοπικό αεράκι,  να δεθείς με το μέρος, να σκεφτείς περισσότερο για τον κόσμο που βρίσκεται γύρω σου.

Πολλοί εκπρόσωποι της τουριστικής βιομηχανίας αναγνωρίζουν ότι αυτή θα είναι και η κυρίαρχη τάση της επόμενης δεκαετίας: αργοί ρυθμοί και μεγαλύτερο δέσιμο με τον κόσμο του τόπου που επισκεπτόμαστε.

Πρακτορεία με εξατομικευμένα προγράμματα που απευθύνονται στη διεθνή ελίτ ταξιδιωτών σχεδιάζουν sur mesure αποδράσεις από την αρχή μέχρι το τέλος για τους εκλεκτούς πελάτες τους που δεν ζητούν τίποτε άλλο παρά μόνο να ζήσουν την εμπειρία της ζωής τους «once-in-a-lifetime»!

Είναι φυσικά διατεθειμένοι να πληρώσουν οποιοδήποτε τίμημα και η προετοιμασία που προηγείται ανεβάζει πράγματι το κόστος. Οργανώνοντας ένα γάμο σε ένα απομακρυσμένο καταφύγιο σε μια οροσειρά των Άνδεων ή μια περιπέτεια στην Τρανσυλβανία.

Ανάμεσα στις ανερχόμενες «περιπέτειες», τα μονοπάτια της Βόρειας Ελλάδας, της Αρμενίας και της Γεωργίας είναι πόλοι έλξης για εύπορους ταξιδιώτες που επιθυμούν να διασχίζουν με τα πόδια προορισμούς που δεν τους περνούσε από το μυαλό να επισκεφθούν πριν δέκα χρόνια.

«Το να πηγαίνεις σε λιγότερα μέρη και να περνάς περισσότερο χρόνο σε αυτά, είναι το κλειδί», ισχυρίζονται οι πράκτορες, «και είναι αυτό που μας ζητάνε και πελάτες».

Η Αφρική είναι μια ήπειρος που δοκίμασε πρώτη αυτές τις νέες ιδέες. Η έλλειψη των συχνών εσωτερικών πτήσεων οδήγησε τους θαυμαστές της σε ένα διαφορετικό τρόπο εξερεύνησης.

Στη Νότια Αμερική, η Βραζιλία αποκτά κι αυτή περιπατητικό ενδιαφέρον και για τους ταξιδιώτες απ’ όλο τον κόσμο. Εθνικά πάρκα αλλά και χωριά που έχουν αναβιώσει ελκύουν μια σειρά τουριστών που περιπλανώνται από μέρος σε μέρος με τα πόδια, διανυκτερεύοντας κάθε μέρα σε διαφορετικό μέρος, σε χαριτωμένα σπιτάκια, με οικοδεσπότες που επιβιώνουν οικονομικά χάρη σε αυτά τα πακέτα.

Βεβαίως και η Ευρώπη δεν μένει πίσω σε αυτά. Η Ανδαλουσία, η Ρουμανία, η Σκωτία είναι από τις περιοχές που υποδέχονται με τους δικούς τους παλιομοδίτικους ρυθμούς σύγχρονους ταξιδιώτες.

Αγκαλιάζοντας την κουλτούρα

Στο εξωτερικό η κατακόρυφη πτώση των ταξιδιωτικών περιοδικών μεγάλων εκδοτικών ομίλων οδήγησε κάποιους διακεκριμένους δημοσιογράφους σε νέα αναζήτηση καριέρας.

Πολλοί, λοιπόν, από αυτούς που δούλευαν σε εκδόσεις όπως το Town & Country, Vogue Living, Travel + Leirure, Condé  Nast Traveler, House & Garden  έχουν δημιουργήσει πρακτορεία όπου οδηγούν τους πελάτες τους σε προορισμούς στους οποίους επιφυλάσσουν ένα ειδικό πρόγραμμα επισκέψεων σε τοπικούς δημιουργούς, καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες και παραγωγούς προκειμένου να ζήσουν από πρώτο χέρι τον τόπο.

Η ατζέντα τους αποδείχθηκε χρήσιμη. Κάποτε έγραφαν όλα αυτά τα ρεπορτάζ. Σήμερα διηγούνται σε μια ομάδα επισκεπτών τις εμπειρίες τους. Και δεν χρειάζεται να πάνε στην Τζαϊπούρ ή τέλος πάντων πολύ μακριά.

Ακόμα και στο Παρίσι, μπορεί να σχεδιαστεί ένα εναλλακτικό ταξίδι. Για παράδειγμα, οργανώθηκε για ένα ζευγάρι που είχε έρθει πολλές φορές στο Παρίσι μια βόλτα με τα πόδια στην πόλη παρέα με έναν σεφ που τους πήγε στα αγαπημένα του σημεία για street food, προϊόντα, γνωριμία με τους παραγωγούς…

Οι πελάτες ενθουσιάστηκαν με τον Γάλλο φούρναρη, τον κρεοπώλη, τους προμηθευτές τυριών και αλλαντικών με τους οποίους έπιασαν προσωπική κουβέντα, δοκίμασαν τις αυθεντικές γεύσεις τους κι έμαθαν τα μυστικά τους. Αυτό κι αν ήταν εμπειρία!

Στην Ισπανία οργανώνονται ταξίδια που διαρκούν περισσότερο χρονικό διάστημα και στα οποία οι πελάτες απασχολούνται στον προορισμό σε γεωργικές εργασίες: δουλεύουν στους λαχανόκηπους, μαζεύουν ελιές, ενώ στη Σικελία μπορούν να περάσουν δύο μήνες σε μια φάρμα μαγειρικής και να εκπαιδευτούν με τοπικούς παραγωγούς στην παραγωγή προϊόντων, όπως κρασί, τυρί και άλλα. Μουσεία; Ούτε λόγος! Ένα με τους ανθρώπους, ένα με τις δικές τους συνήθειες. Αυτός είναι ο ορισμός του ταξιδεύω, σήμερα.