Τι είναι το άγχος σχέσης και τι το προκαλεί πραγματικά;

Είτε μόλις αρχίσατε να βγαίνετε με κάποιον είτε είστε ευτυχισμένοι παντρεμένοι, όλοι βιώνουμε λίγο άγχος σχέσης κατά καιρούς. Αλλά πόσο είναι υπερβολικό – και μπορεί να γίνει κάτι γι’ αυτό; Εδώ, εξετάζουμε τι είναι το άγχος σχέσης, από πού προέρχεται και πώς να το ξεπεράσετε, ώστε να έχετε μια υγιή, ικανοποιητική και ασφαλή σχέση.

Από τη Νικολέτα Γιαννοπούλου

Τι είναι το άγχος σχέσης;

Το άγχος σχέσης χαρακτηρίζεται από γενικευμένα συναισθήματα άγχους και ανησυχίας που περιβάλλουν μια στενή σχέση. Σε κάποιο επίπεδο, λίγο άγχος σχέσης είναι φυσιολογικό – και δεν σημαίνει ότι είστε με το λάθος άτομο, εξηγούν οι ψυχολόγοι. Αλλά όταν αρχίζει να επηρεάζει την ικανότητά σας να έχετε ικανοποιητικές σχέσεις, τότε μπορεί να είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσετε.

Τις περισσότερες φορές, το άγχος σχέσης αναφέρεται στα συναισθήματα που σχετίζονται με τη γνωριμία με έναν νέο σύντροφο για πρώτη φορά. Αλλά μπορεί να υπάρχει και σε μακροχρόνιες σχέσεις, ειδικά αν είστε ήδη αγχωμένο άτομο ή αν το άγχος σας είναι στην πραγματικότητα ένα σημάδι ότι βρίσκεστε σε λάθος σχέση.

Το άγχος σχέσης μπορεί να συνδέεται με ένα αγχωτικό στυλ προσκόλλησης, έναν συγκεκριμένο τρόπο σχέσης με τους άλλους που έχει τις ρίζες του στην ανασφάλεια. Εκτιμάται ότι περίπου το 19% των ανθρώπων έχουν ένα αγχωτικό στυλ προσκόλλησης.

Μόλις αρχίσουμε πραγματικά να συμπαθούμε αυτό το άτομο, αρχίζει να ενεργοποιείται η ανησυχία και ξαφνικά βλέπουμε τις αλληλεπιδράσεις μέσα από αυτό το πρίσμα, με το βασικό ερώτημα να είναι «Είσαι πραγματικά εδώ για μένα;».

Συνηθισμένα σημάδια άγχους σχέσης:

• Να αισθάνεστε φόβο να ανοιχτείτε πλήρως. από φόβο ότι δεν θα αρέσει στον σύντροφό σας αυτό που βλέπει.
• Να αισθάνεστε ζήλια ή ανασφάλεια όταν ο σύντροφός σας θέλει να περάσει χρόνο μακριά σας.
• Να αισθάνεστε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Να αισθάνεστε την τάση να σαμποτάρετε τη σχέση ή να ξεκινήσετε έναν καβγά, όταν ο σύντροφός σας πλησιάζει πολύ κοντά, για να «τον χτυπήσετε στη ρίζα».
• Υπερβολική ανάλυση πραγμάτων, όπως ένα καθυστερημένο μήνυμα ή ακυρωμένα σχέδια. Ανησυχείτε ότι ο σύντροφός σας θέλει να χωρίσει χωρίς καμία απόδειξη.
• Εκδηλώνετε «προσκόλληση» ή άλλη συμπεριφορά που σας κάνει να νιώθετε ότι τον έχετε ανάγκη.
• Χρειάζεστε συνεχή επιβεβαίωση ή στοργή.
• Τα συναισθήματα αυτοεκτίμησης συνδέονται με τον τρόπο που σας φέρεται ο σύντροφός σας.

Τι προκαλεί το άγχος σχέσης;

Στον πυρήνα του, το άγχος αφορά τον φόβο – και μια κάποια δυσφορία με πράγματα που είναι εκτός ελέγχου ενός ατόμου. Αυτό μεταφράζεται στις σχέσεις αν, για οποιονδήποτε λόγο, έχουμε μάθει ότι δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τους ανθρώπους που είναι πιο κοντά μας.

Όταν έχουμε πληγωθεί είτε από έναν γονέα είτε από έναν σύντροφο, μπορεί μερικές φορές να διαστρεβλώσει την αντίληψή μας στο μέλλον. Αυτή είναι η βάση της θεωρίας του δεσμού.

«Όλοι βλέπουμε την εμπειρία μας μέσα από ένα μοναδικό πρίσμα», εξηγούν οι ψυχολόγοι. «Αν μεγαλώσαμε με γονείς που νιώθουμε ότι δεν ήταν πραγματικά εκεί για εμάς ή που μας πλήγωσαν πραγματικά, ή νιώθαμε προδομένοι από αυτούς ή νιώθαμε ότι δεν μπορούσαμε να είμαστε αυτό που είμαστε», αυτές οι πληγές θα ενεργοποιηθούν στις στενές μας σχέσεις.

Οι εμπειρίες του παρελθόντος μπορεί να μας οδηγήσουν στο να μην εμπιστευόμαστε τους άλλους ή να νιώθουμε απρόθυμοι να έρθουμε κοντά σε οποιονδήποτε, επειδή έχουμε μάθει ότι οι άνθρωποι που αγαπάμε μπορούν να μας πληγώσουν ή να μας εγκαταλείψουν.

Ο τρόπος με τον οποίο ανατραφήκαμε θεωρείται ότι συνδέεται με το στυλ προσκόλλησής μας, και όσοι έχουν αγχωτικό στυλ προσκόλλησης συχνά δυσκολεύονται να εμπιστευτούν και να ανοιχτούν σε μια σχέση – ειδικά αν το στυλ προσκόλλησης του συντρόφου τους δεν είναι συμβατό με το δικό τους.

(Ο αγχωτικός και ο αποφευκτικός δεσμός, μαζί, μπορούν να προκαλέσουν κάποιες παρεξηγήσεις!) Επιπλέον, αν έχετε βιώσει χειραγώγηση, απιστία ή κακοποίηση από έναν σύντροφο, αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που προσεγγίζετε τις σχέσεις σας στο μέλλον.

Τέλος, όσοι έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να αισθάνονται άγχος σχέσης επειδή πράγματα όπως ένα καθυστερημένο μήνυμα ή μία αναπάντητη κλήση μπορεί να προκαλέσουν φόβους ότι δεν είναι αρκετά καλοί για τον σύντροφό τους ή ότι ο σύντροφός τους έχει αποφασίσει ότι δεν τους συμπαθεί πια.

Πώς να διαχειριστείτε το άγχος σχέσης

Εάν το άγχος σχέσης σας επηρεάζει τη σχέση σας, είναι δυνατό να το ξεπεράσετε. Η επίγνωση των μορφών προσκόλλησης βοηθά στην εξήγηση των πιθανών εμποδίων μας στην εμπιστοσύνη, τη στενή σύνδεση και την οικειότητα στην ενήλικη ζωή.

Επομένως, η κατανόηση του στυλ προσκόλλησης και των εμπειριών του παρελθόντος που το έχουν διαμορφώσει είναι ένα χρήσιμο σημείο εκκίνησης.

Καθώς αρχίζετε να αναλύετε από πού προέρχονται οι φόβοι σας για τη σχέση, μπορεί να είναι χρήσιμο να ζητήσετε την καθοδήγηση ενός θεραπευτή ή συμβούλου, για να βοηθήσετε στην αντιμετώπιση των εμπειριών του παρελθόντος στη ρίζα του προβλήματος.

Με τον καιρό, μέσω της επικοινωνίας και της εμπιστοσύνης, μπορείτε να χτίσετε μια υγιή σχέση με μια υγιή ποσότητα άγχους (γιατί, πάλι, το λίγο είναι φυσιολογικό).

Και επειδή έχετε άγχος σχέσης, αυτό δεν σημαίνει ότι το άτομο είναι λάθος για εσάς. Εάν το πραγματικό υποκείμενο πρόβλημα είναι οι δικές σας πληγές και ανασφάλειες, μπορείτε να βιώσετε αυτούς τους φόβους και τα ερεθίσματα με οποιονδήποτε.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου το άγχος σχέσης δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο. Μπορεί να υπάρχουν πραγματικά προειδοποιητικά σημάδια ή πράγματα που αθροίζονται και μπορούν δικαιολογημένα να προκαλέσουν υποψίες. Η διάκριση μεταξύ του τι είναι πραγματικό και τι είναι μια προβολή είναι το κλειδί.

Πόσο από αυτό το άγχος είναι ένα σημάδι στο οποίο πρέπει να δώσετε προσοχή και στη συνέχεια πόσο από αυτό πυροδοτείται επειδή νοιάζεστε; Οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν αυτή την εσωτερική δουλειά για να διακρίνουν τι συμβαίνει εκεί. Και αν διαπιστώσετε ότι είναι τα δικά σας θέματα που πυροδοτούνται, τότε αρχίζετε να κάνετε τη δική σας δουλειά.

Συμπέρασμα

Οι σχέσεις συνοδεύονται από κινδύνους και είναι εντάξει αν ανησυχείτε για την κατάστασή σας κατά καιρούς. Αλλά αν το άγχος της σχέσης σας, σας αφήνει συνεχώς εξαντλημένους, αγχωμένους ή αναστατωμένους, ίσως είναι καιρός να αρχίσετε να ψάχνετε τι πραγματικά συμβαίνει.

Η εσωτερική δουλειά για να ξεδιαλύνετε από πού προέρχονται οι φόβοι σας δεν είναι απαραίτητα εύκολη, αλλά στο τέλος, εσείς και η σχέση σας μπορείτε να γίνετε πιο ασφαλείς.