Ακούτε, όταν σας μιλούν; 17 σημάδια που δείχνουν ότι δεν ξέρετε να ακούτε!
Σύμφωνα με έρευνα του 2023, ο μέσος άνθρωπος θυμάται μόλις το 25% όσων ακούει σε μια συζήτηση. Αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι από εμάς χάνουμε σημαντικές λεπτομέρειες, αδυνατώντας να συνδεθούμε με τον άλλο και πιθανώς στεναχωρώντας τον χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Από μικρές, διακριτικές συμπεριφορές έως πιο ξεκάθαρες ενδείξεις, δείτε 17 χαρακτηριστικά που μπορεί να δείχνουν ότι δεν είστε η καλύτερη ακροάτρια και πώς μπορείτε να το αλλάξετε.
Από τη Σοφία Κροκιδά
Σύμφωνα, λοιπόν με έρευνα του 2023 που δημοσιεύθηκε στο The International Journal of Listening, η ικανότητα του να ακούμε τον συνομιλητή μας είναι απαραίτητη, αν θέλουμε να χτίσουμε εμπιστοσύνη, να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις μας και να διαπρέψουμε επαγγελματικά. Πώς γίνεται όμως αυτό σε μια καθημερινότητα γεμάτη περισπασμούς;
1. Διακόπτετε τους άλλους
Το να διακόπτει κανείς κάποιον δεν θεωρείται ευγενικό, αλλά ίσως δεν έχετε αντιληφθεί ότι ακόμη και τρόποι με τους οποίους προσπαθείτε να δείξετε ενδιαφέρον μπορεί να παρεξηγούνται.
Μερικοί από εμάς έχουμε την πρόθεση να «βοηθήσουμε», πιστεύοντας ότι ξέρουμε τι πρόκειται να πει ο συνομιλητής μας, και έτσι ολοκληρώνουμε τη φράση για εκείνον.
Ακόμη και αν πέσετε μέσα, μια τέτοια παρέμβαση συχνά εκλαμβάνεται ως αγένεια και παρεμβατικότητα. Δεν είμαστε αναγνώστες σκέψης — ας δώσουμε στον άλλον τον χώρο και τον χρόνο να εκφραστεί πλήρως.
2. Επαναφέρετε τη συζήτηση στον εαυτό σας
Μια φίλη σάς μιλά για το πρόσφατο ταξίδι της στην Ιταλία, κι εσείς της αναφέρετε το δικό σας ταξίδι πριν πέντε χρόνια. Ή κάποια συνάδελφος σάς λέει ότι πρόκειται να μετακομίσει, και της απαντάτε με δική σας αντίστοιχη εμπειρία. Σε κάποιο σημείο, αυτό δεν είναι πλέον ενσυναίσθηση, αλλά αυτοαναφορικότητα.
Αυτή η συμπεριφορά μπορεί εύκολα να προκαλέσει προβλήματα, διότι δίνει την εντύπωση ότι δεν σας ενδιαφέρει πραγματικά τι λέει ο άλλος. Όταν φέρνετε συνεχώς τη συζήτηση στον εαυτό σας, στην ουσία ακυρώνετε την εμπειρία του συνομιλητή σας.
3. Δεν κάνετε ερωτήσεις
Η ουσιαστική συνομιλία είναι μια αμφίδρομη διαδικασία. Οι καλοί ακροατές εκφράζουν ενδιαφέρον μέσα από ερωτήσεις. Οι κακοί, όχι. Όταν δεν τίθενται ερωτήσεις, η συζήτηση «πεθαίνει» με αμήχανο τρόπο. Και το χειρότερο;
Η απουσία ερωτήσεων δείχνει πως δεν νοιαστήκατε αρκετά ώστε να συνεχίσετε τη συζήτηση. Ίσως ακόμη και να μην σας νοιάζει ο ίδιος ο συνομιλητής σας.
4. Κουνάτε καταφατικά το κεφάλι υπερβολικά συχνά
Το νεύμα μπορεί να είναι θετικό σημάδι γλώσσας του σώματος, δείχνει ότι προσέχετε. Όμως, όταν γίνεται μηχανικά, ο άλλος το καταλαβαίνει.
Όταν κάποιος κουνάει συνεχώς το κεφάλι του χωρίς λόγο, φαίνεται ότι προσποιείται πως ακούει, χωρίς να συμμετέχει πραγματικά στη συζήτηση. Η ενεργητική ακρόαση θα σας οδηγήσει σε πολύ πιο φυσικές αντιδράσεις.
5. Γίνεστε αμυντική
Είναι ανθρώπινο να αντιδρά κανείς αμυντικά, ειδικά όταν νιώθει πως δεν τον καταλαβαίνουν. Αλλά πολλές φορές αυτή η αντίδραση υποδηλώνει ότι δεν ακούτε πραγματικά.
Αν διαφωνείτε με κάτι, κάντε μια παύση, ζητήστε διευκρινίσεις, προσπαθήστε να είστε θετική και σεβαστική, και κυρίως, να κατανοήσετε την άποψη του άλλου. Μόνο αφού έχετε ακούσει με προσοχή, μπορείτε να εκφράσετε τη δική σας οπτική.
6. Βιάζετε τον συνομιλητή σας
Όλοι είμαστε πολυάσχολοι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πιέζουμε τον άλλον να τελειώσει πιο γρήγορα.
Το να κοιτάτε το ρολόι ή να χαζεύετε τον χώρο την ώρα που κάποιος σας μιλά δείχνει πως δεν θέλετε να είστε εκεί. Με αυτή τη στάση, περνάτε το μήνυμα πως δεν σας ενδιαφέρει πια η συζήτηση.
7. Έχετε κλειστή ή ψυχρή γλώσσα σώματος
Η γλώσσα του σώματος είναι βασικό κομμάτι της επικοινωνίας. Οι νευρικές κινήσεις, τα σταυρωμένα χέρια ή η αποστροφή του σώματος μπορεί να δείχνουν έλλειψη εμπλοκής.
Η συνέπεια ανάμεσα στα λόγια και στη γλώσσα του σώματος χτίζει εμπιστοσύνη. Όταν αυτά δεν συμβαδίζουν, προκαλείται αίσθηση αμηχανίας ή απόστασης.
8. Αποφεύγετε την οπτική επαφή
Η οπτική επαφή είναι βασική ένδειξη ενεργητικής ακρόασης. Αν δεν κοιτάζουμε τον συνομιλητή μας, χάνουμε τις μη λεκτικές ενδείξεις – εκφράσεις προσώπου, στάση σώματος, κινήσεις – που δίνουν συναισθηματικό βάθος στα λόγια.
Αν και μερικές φορές αυτό οφείλεται σε άγχος, τις περισσότερες φορές απλώς η προσοχή μας έχει αποσπαστεί.
9. Σας λένε συχνά: «Αυτό στο είχα ξαναπεί, δεν το θυμάσαι;»
Αυτό είναι ένα προφανές σημάδι κακής ακρόασης, με κάποιες εξαιρέσεις, βέβαια. Καταστάσεις όπως το άγχος, η κατάθλιψη, το πένθος, η ΔΕΠΥ, ακόμη και νευρολογικές δυσκολίες, μπορεί να επηρεάζουν τη μνήμη.
Ωστόσο, όταν αυτά δεν ισχύουν, ίσως το πρόβλημα να μην είναι η μνήμη, αλλά η αδιάφορη ακρόαση. Όταν δεν είστε πραγματικά συγκεντρωμένη, ο εγκέφαλος δεν αποθηκεύει τις πληροφορίες. Οπότε… αν δεν «ακούσατε» την ουσία, δεν μπορείτε και να θυμηθείτε.
10. Δεν βλέπετε την ώρα να μιλήσετε
Άλλο πράγμα ο ενθουσιασμός και άλλο η ανυπομονησία που διακόπτει. Όταν περιμένετε απλώς να τελειώσει ο άλλος για να μιλήσετε, χάνετε ουσιώδη κομμάτια από τα λόγια του Αν ακούγατε με προσοχή, ίσως να μαθαίνατε κάτι ή και να αλλάζατε γνώμη.
11. Δεν λέτε απολύτως τίποτα
Ακόμη και όταν κάποιος μιλάει πολύ, δεν είναι καλή ιδέα να είστε τελείως σιωπηλή. Η σιωπή λέει πολλά. Και είναι απογοητευτικό να προσπαθεί κανείς να συνδεθεί με κάποιον που «δεν είναι εκεί». Ενσυναίσθηση δεν σημαίνει απαραίτητα να δίνετε συμβουλές – ακόμη και ένα βλέμμα, μία κουβέντα, ή μία χειρονομία δείχνει συμμετοχή.
12. Εστιάζετε μόνο στο τι θα απαντήσετε
Αν η σκέψη σας είναι στραμμένη στη δική σας απάντηση, τότε δεν ακούτε πραγματικά. Όταν κάποια σας μιλά, σας αποκαλύπτει τι σκέφτεται, τι γνωρίζει, τι νιώθει.
Κι εσείς χρειάζεται να ακούσετε για να επεξεργαστείτε όλα τα παραπάνω. Αν το μυαλό σας απλώς προσπαθεί να φτιάξει την απάντηση, τότε το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν ακούτε πραγματικά τον συνομιλητή σας.
13. Θέλετε να «πάρετε την πρωτιά» με μια δική σας ιστορία
Μπορεί να νομίζετε ότι δείχνετε ενδιαφέρον λέγοντας μια δική σας εμπειρία, αλλά στην πραγματικότητα κλέβετε τη σκηνή. Αν και ο άλλος κάνει το ίδιο, τότε η συζήτηση γίνεται ανταγωνιστική και όχι ουσιαστική.
14. Ξεχνάτε συχνά τα ονόματα των ανθρώπων
Όλοι έχουμε βρεθεί σε αυτή τη θέση, αλλά αν συμβαίνει συστηματικά, ίσως δείχνει κάτι περισσότερο. Όταν λέμε «είμαι κακή στα ονόματα», είναι σαν να αποδεχόμαστε ότι δεν θα προσπαθήσουμε καν. Υπάρχουν απλοί τρόποι για να το διορθώσετε: Επαναλάβετε το όνομα, συνδέστε το με κάτι οικείο ή φτιάξτε έναν συνειρμό.
15. Σκέφτεστε κάτι άλλο ενώ σας μιλούν
Αν το μυαλό σας φτιάχνει λίστες με εκκρεμότητες ενώ συνομιλείτε, δεν είστε παρούσα. Όταν σκέφτεστε τι έχετε να κάνετε μετά, δεν μπορείτε ταυτόχρονα να ακούτε. Δοκιμάστε να επαναφέρετε συνειδητά την προσοχή σας στο «εδώ και τώρα».
16 Αποφεύγετε θέματα που δεν σας ενδιαφέρουν
Δυστυχώς δεν είναι όλες οι συζητήσεις συναρπαστικές. Όμως κάποιες είναι απαραίτητες και ίσως κρύβουν κάτι που δεν περιμένατε.
Μπορεί να μην είναι το πιο ενδιαφέρον θέμα, αλλά η κοινωνική αλληλεπίδραση απαιτεί αμοιβαιότητα. Δεν χρειάζεται να μιλάτε ώρες για κάτι βαρετό, αλλά αξίζει να ακούσετε, όπως θέλετε να σας ακούνε κι εσάς.
17. Φεύγετε από τη συζήτηση
Πολλοί κακοί ακροατές έχουν κάτι κοινό: Σηκώνονται και φεύγουν, σωματικά ή νοητικά, πριν τελειώσει η συζήτηση. Έτσι όμως δεν μπορεί να αναπτυχθεί ουσιαστική επικοινωνία. Αν πρέπει να φύγετε, πείτε το με ειλικρίνεια. Αλλά όσο είστε παρούσα, να είστε πραγματικά εκεί.
Και τώρα;
Μπορείτε να αρχίσετε από απλά βήματα: Κοιτάξτε τον συνομιλητή σας στα μάτια, κάντε του ερωτήσεις, αποφύγετε να διακόπτετε, δείξτε με τη στάση σας ότι νοιάζεστε.
Η ενεργητική ακρόαση είναι δεξιότητα. Και όπως όλες οι δεξιότητες, καλλιεργείται. Οι σχέσεις σας θα δυναμώσουν. Οι άνθρωποι γύρω σας θα νιώθουν πιο κοντά σας. Και σύντομα, θα αρχίσουν να σας λένε: «Είσαι τόσο καλή ακροάτρια!».
