Η θλίψη της νοσταλγίας… Γιατί τη νιώθουμε; Πώς την αντιμετωπίζουμε;

Το θέμα είναι πως στην πραγματικότητα, το να βιώνεις τη νοσταλγία – αυτή τη συναισθηματική λαχτάρα ή την ποθητή στοργή για μια περίοδο στο παρελθόν – δεν είναι απαραίτητα τόσο απλή. Μερικές φορές, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια ανάμνηση του παρελθόντος, μπορεί πραγματικά να μας κάνει να νιώσουμε ένα κύμα βαθιάς θλίψης, παρά το γεγονός ότι το εν λόγω γεγονός του παρελθόντος ήταν χαρούμενο. Ψυχολόγοι και ειδικοί έχουν μελετήσει τη νοσταλγία και μας δίνουν μερικές ενδιαφέρουσες επισημάνσεις.

Από τη Μαρία Καλοπούλου

Με τόσους πολλούς διαφορετικούς τρόπους να απαθανατίζουμε στιγμές της ζωής μας, σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να ξεχνάμε ποτέ όλες αυτές τις βασικές αναμνήσεις που δημιουργούνται με τα χρόνια. Και οι αναμνήσεις του παρελθόντος δεν προκαλούνται μόνο από φωτογραφίες, αλλά και από ένα τραγούδι, μία εικόνα, μία μυρωδιά, ακόμη και από μία συνάντηση με κάποιο άτομο που σχετίζεται με κάποια περίοδο της ζωής μας. Είναι όλα πράγματα που υποθέτουμε ότι όταν θα κοιτάξουμε πίσω τα επόμενα χρόνια και θα νιώσουμε ξανά ευτυχισμένοι. Είναι όμως έτσι;

Ψυχολόγοι και ειδικοί έχουν μελετήσει τη νοσταλγία και πιστεύουν ότι, συνολικά, το συναίσθημα έχει ισχυρή θετική επίδραση στην ψυχική σας υγεία. Αλλά μερικές φορές οι νοσταλγικές σκέψεις μπορεί να προκαλούν περισσότερο τρόμο παρά παρηγοριά. Στην πραγματικότητα, η νοσταλγία θεωρούνταν κάποτε μια πραγματική ψυχιατρική διαταραχή που θα μπορούσε να προκαλέσει άγχος, αϋπνία και κατάθλιψη.

Γιατί η νοσταλγία μπορεί να είναι καταθλιπτική;

Είναι ξεκάθαρο ότι η νοσταλγία, η οποία μπορεί να είναι ισχυρή να μας κάνει τελικά να νιώθουμε θλίψη. Το ερώτημα είναι όμως γιατί; Γιατί μπορεί αυτή η μορφή ανάμνησης του παρελθόντος να είναι τόσο συγκινητική αλλά και τόσο καταθλιπτική;

«Μπορεί να αισθανόμαστε λυπημένοι όταν αναπολούμε επειδή αναπολούμε καλές ή συναισθηματικά σημαντικές στιγμές που έχουν περάσει. Υπάρχει η αίσθηση ότι χάσαμε κάτι επειδή δεν είμαστε σε θέση να ξαναζήσουμε ή να ανακτήσουμε πλήρως αυτή τη στιγμή», λέει η Hannah Martin, ψυχοθεραπεύτρια.

«Μπορεί να νιώθουμε νοσταλγία για μια στιγμή στη ζωή μας που έχει περάσει, για ανθρώπους που δεν βλέπουμε πια ή μπορεί ακόμη και να έχουν πεθάνει. Μπορεί ακόμη να πρόκειται για μια εκδοχή του εαυτού μας – σωματικά ή συναισθηματικά – που δεν είναι πλέον προσβάσιμη σε εμάς».

Η Hannah Martin προσθέτει: «Μπορεί να είναι ιδιαίτερα οδυνηρό αν δεν είμαστε ευχαριστημένοι με τη ζωή μας αυτή τη στιγμή. Και έτσι, αντί να αγκαλιάσουμε το παρόν μας, λαχταρούμε ένα παρελθόντα χρόνο που χάνεται».

Τα καλά (κάπως) νέα είναι ότι το να νιώθουμε θλίψη κατά τη διάρκεια μιας περιόδου νοσταλγίας δεν μας κάνει περίεργους, ούτε σημαίνει απαραίτητα ότι δεν είμαστε ευτυχισμένοι τώρα, είναι στην πραγματικότητα αρκετά φυσιολογικό:

«Είναι φυσικό να νιώθουμε μια αίσθηση θλίψης για μια περίοδο της ζωής μας ή για ανθρώπους δεν είναι πια στη ζωή μας. Ή ότι έχουμε αλλάξει και μια παλιά εκδοχή μας έχει, στην πραγματικότητα, “πεθάνει”. Αυτές είναι χαρούμενες αναμνήσεις που δεν μπορούμε πλέον να ανακτήσουμε», λέει η Hannah.

Το ερώτημα λοιπόν είναι, υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να ανακουφίσουμε τη θλίψη που νιώθουμε γύρω από μια συγκεκριμένη ανάμνηση ή ένα συναίσθημα που αναδύεται;

«Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να αναγνωρίσετε ότι η νοσταλγία συχνά εξωραϊζει το παρελθόν και ότι δεν θυμάστε απαραίτητα την πραγματικότητα. Είναι πολύ πιθανό η εποχή που θυμάστε να μην ήταν τόσο τέλεια ή να μην νιώθατε τόσο τέλεια όταν την ζούσατε πραγματικά», μας συμβουλεύουν οι ειδικοί.

Τότε κοιτάξτε τη ζωή σας σήμερα και αναρωτηθείτε:

Υπάρχει κάποιος λόγος για τον οποίο επιστρέφετε στο παρελθόν ή ότι οι αναμνήσεις σας είναι πιο επιθυμητές από την πραγματικότητά σας; Μήπως είστε μόνοι; Αισθάνεστε ότι τα όνειρά σας έμειναν ανεκπλήρωτα; Μήπως παραβλέπετε τα υπέροχα πράγματα στη ζωή σας τώρα;

Στην πραγματικότητα, οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε αυτά τα συναισθήματα λύπης για να μας βοηθήσουν να βελτιώσουμε την καθημερινότητά μας στο παρόν και στο μέλλον:

• Χρησιμοποιήστε τη νοσταλγία σας ως ένδειξη για να κάνετε θετικές αλλαγές στη ζωή σας τώρα.
• Ποια πρακτικά βήματα μπορείτε να κάνετε για να ζήσετε μια ζωή στην οποία είστε πλήρως παρόντες και απολαμβάνετε;
• Μπορείτε να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο σε ανθρώπους που αγαπάτε;
• Μπορείτε να κανονίσετε διασκεδαστικές δραστηριότητες μαζί τους;
• Μπορείτε να γνωρίσετε νέους φίλους;

Είναι πολύ εύκολο να αποκτήσετε τη συνήθεια να κοιτάτε πίσω και να μην ζείτε και να εκτιμάτε πραγματικά το σήμερα… μόνο για να δείτε τον εαυτό σας να αναπολεί το σήμερα σε λίγα χρόνια!

Έτσι, την επόμενη φορά που θα συλλάβετε τον εαυτό σας να σκέφτεται με λαχτάρα για μία περίοδο που έχει περάσει, επιστρέψτε στην πραγματικότητα και κάντε κάτι σήμερα που θα σας κάνει ευτυχισμένους – και θα δημιουργήσετε νέες χαρούμενες αναμνήσεις.