Η μουσική μπορεί να είναι εξίσου ισχυρή με την άσκηση στη βελτίωση της ψυχικής υγείας!

Μια ανασκόπηση 26 μελετών δείχνει ότι το τραγούδι, το να παίζεις ένα όργανο ή να ακούς μουσική μπορεί να βελτιώσει την ψυχική υγεία και τη συνολική ευεξία. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μουσική μπορεί να έχει εξίσου θετικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία με την άσκηση ή την απώλεια βάρους.

Επιμέλεια: Μαρία Καλοπούλου

Η μουσική παίζει ρόλο σε πολλές εκφάνσεις της ζωής μας χωρίς καν να το καταλαβαίνουμε. Είτε παρακολουθούμε κάποιο μουσικό πρόγραμμα στην τηλεόραση, είτε ακούμε τα καλύτερα λαϊκά τραγούδια στον δρόμο μας για τη δουλειά, είτε βάζουμε τα αγαπημένα μας ροκ και χορεύουμε, είτε πάμε σε μία συναυλία ή σε ένα μπαρ, η μουσική είναι παντού γύρω μας.

Δεδομένου ότι τα τραγούδια είναι τόσο σημαντικά για πολλούς, οι ερευνητές θέλησαν να ανακαλύψουν εάν η ακρόαση μουσικής ή η δημιουργία μουσικής μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ψυχική υγεία – και αυτό που βρήκαν μπορεί απλώς να σας εκπλήξει.

Η νέα γνώση δείχνει ότι η μουσική οποιουδήποτε είδους, συμπεριλαμβανομένου του τραγουδιού, του να παίζουμε εμείς κάποιο όργανο ή  απλά της ακρόασης μουσικής, μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην ευζωία μας, ισοδύναμη με εκείνη της άσκησης ή της απώλειας βάρους.

Η μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Medical Association Network Open εξέτασε 26 προηγούμενες μελέτες που αποτελούνταν από 779 συμμετέχοντες από διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ποια είναι τα εκπληκτικά στοιχεία της έρευνας;

Και οι 26 μελέτες που συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα χρησιμοποίησαν τη μορφή των 36 στοιχείων ή μια συντομότερη έκδοση 12 ερωτήσεων, η οποία περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με την ποιότητα ζωής του συμμετέχοντος.

Οι μελέτες εξέτασαν πώς διαφορετικά είδη και μορφές μουσικής επηρεάζουν την υγεία, όπως το πώς η μουσική του γκόσπελ θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στην υγεία της καρδιάς, πώς το χορωδιακό τραγούδι σε άτομα που επιβίωσαν από καρκίνο θα μπορούσε να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και τη λειτουργία των πνευμόνων και ο αντίκτυπος που μπορεί να έχουν οι παραστατικές τέχνες στη συνολική υγεία.

«Δεν είναι καθόλου περίεργο που η μουσική ενισχύει τη συναισθηματική ευεξία. Η μουσική μάς προσφέρει γρήγορη είσοδο σε ένα θετικό συναισθηματικό χώρο, παρέχοντας παράλληλα ένα απαραίτητο διάλειμμα από το άγχος της ζωής», λέει ο Scott Glassman, Psy.D, διευθυντής του προγράμματος Master of Applied Positive Psychology στο Philadelphia College of Medicine.

«Η έρευνα δείχνει ότι ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει ντοπαμίνη, τη φυσική χημική ουσία ανταμοιβής του σώματος, όταν ακούμε μουσική, ειδικά στην κορύφωση της απόλαυσής μας».

Στη συνέχεια, οι επιστήμονες συνέκριναν τα δεδομένα με άλλες έρευνες που εξέτασαν τα οφέλη των μη φαρμακευτικών και ιατρικών παρεμβάσεων (όπως η άσκηση και η απώλεια βάρους) χωρίς μουσικό στοιχείο και ο αντίκτυπός τους στην ευεξία.

Βρήκαν ότι οι μουσικές παρεμβάσεις είχαν την ίδια επίδραση στην ψυχική υγεία με τις μη μουσικές παρεμβάσεις, όπως η άσκηση. Και, η ανάλυση μίας υποομάδας οκτώ μελετών διαπίστωσε ότι η προσθήκη μουσικής στην υπάρχουσα θεραπεία είχε σημαντική βελτίωση στην ψυχική υγεία έναντι της λήψης θεραπείας χωρίς μουσική.

Η Casey Strenski, ψυχοθεραπεύτρια στο Sameday Health, λέει ότι δεν εκπλήσσεται από αυτά τα ευρήματα. Μάλιστα, χρησιμοποιεί μουσική κατά τη διάρκεια των θεραπευτικών της πρακτικών και έχει διαπιστώσει ότι βελτιώνει την ψυχική υγεία των ασθενών της»

Η αμυγδαλή είναι που επεξεργάζεται τη μουσική, δηλαδή εκείνο το τμήμα του εγκεφάλου που ρυθμίζει τα συναισθήματα, και έχει βρεθεί ότι ανεβάζει τη διάθεση και την ευχαρίστηση.

«Η μουσική είναι όμορφα ρυθμική και εμπλέκει ένα μέρος του εγκεφάλου στον εγκεφαλικό φλοιό που ονομάζεται νεοφλοιός. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να χαλαρώσει τον εγκέφαλο και να αλλάξει τη διάθεση, καθώς ο νεοφλοιός είναι η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη γνώση και την αντίληψη», λέει.

«Η κατάσταση ροής επιτυγχάνεται συχνά όταν κάποιος βυθίζεται στο αγαπημένο του τραγούδι, το οποίο μπορεί περαιτέρω να βοηθήσει κάποιον να μπει στη ζώνη ή στον τόπο ευχαρίστησης ή ευτυχίας του».

Η μουσική κάνει καλό στη διάθεσή μας και να νιώσουμε χαρά

Αν και υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με το τι κάνει τη μουσική τόσο σπουδαία για την ψυχική μας υγεία, οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι τι είναι αυτό που την κάνει τόσο καλή για εμάς – ειδικά για τον εγκέφαλό μας. Όμως, ξέρουμε, ότι μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση.

«Η μουσική μπορεί να είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να δημιουργήσετε χαρά σε καταστάσεις που μπορεί να μην είναι πάντα συναρπαστικές. Ένα υπέροχο soundtrack μπορεί να κάνει μια βαρετή βόλτα πιο συναρπαστική, ένα αγχωτικό πρωινό πιο ήρεμο και να δώσει σε μια δύσκολη κατάσταση λίγη ψυχραιμία», λέει η Christine Celio, P.h.D., κλινική ψυχολόγος και ειδικός σε θέματα συναισθηματικής υγείας.

Και συνεχίζει: «Υπάρχει λόγος για τον οποίο μπαίνει μουσική στο μοντάζ των ταινιών – δημιουργούν μια αφήγηση και μας κινητοποιούν για να παρακολουθήσουμε την πλοκή».

Η μουσική μπορεί να είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να δημιουργήσετε χαρά σε φάσεις που είναι αδιάφορες ή και στενάχωρες. Για παράδειγμα, λάβετε υπόψη πώς αισθάνεστε όταν ασκείστε με μουσική, σε σύγκριση με χωρίς. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι επωφελούνται περισσότερο από τη γυμναστική τους ακούγοντας ταυτόχρονα μουσική.

«Θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η επιλογή του να βάλουμε ένα αγαπημένο τραγούδι αυξάνει τον έλεγχο που έχουμε στη διάθεσή μας. Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, η μουσική διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και θυμόμαστε τη ζωή μας», λέει ο Scott Glassman.

«Μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην αφύπνιση θετικών αναμνήσεων ζωής, ανεξάρτητα από το αν η ίδια η μουσική ακούγεται θετική ή αρνητική. Με βάση τις θεωρίες περί της ευζωίας, όσο περισσότερο βυθιζόμαστε στη μουσική που ακούμε, τόσο μεγαλύτερο αντίκτυπο θα έχει στο πώς νιώθουμε».

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι επωφελούνται περισσότερο από τη γυμναστική τους ακούγοντας ταυτόχρονα μουσική.

Δεν ξέρουμε ακόμη γιατί η μουσική ωφελεί την ψυχική υγεία

Οι συγγραφείς της μελέτης λένε ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα. Αλλά αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η μουσική έχει συνδεθεί με κάποια μεγάλα οφέλη για την υγεία.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε μια ανασκόπηση που διαπίστωσε ότι οι τέχνες μπορούν να βελτιώσουν την υγεία και την ευημερία. Επιπλέον, νέα έρευνα από το 2021 διαπίστωσε ότι η ενεργή εκμάθηση μουσικής, ακόμη και αργότερα στη ζωή, μπορεί να έχει μικρό αλλά θετικό αντίκτυπο στη γνωστική λειτουργία και χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας.

«Η μελέτη της ψυχικής υγείας και των επιπτώσεών της είναι απίστευτα σημαντική και όσο περισσότερα μαθαίνουμε ότι μπορούμε να εφαρμόσουμε για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους, τόσο το καλύτερο», λέει η Christine Celio.

«Οι θετικές αλλαγές που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής, είτε είναι μουσική είτε όχι, είναι πάντα ενθαρρυντικές. Δεν υπάρχει πανάκεια για την τόνωση της διάθεσης, αλλά όσο περισσότερα εργαλεία έχουμε για να βελτιώσουμε την ψυχική μας ευεξία, τόσο πιο πιθανό είναι να βρούμε κάτι που λειτουργεί για εμάς».

Προσθέτει, δε, ότι ό,τι έχει απήχηση σε ένα άτομο μπορεί να μην λειτουργεί για ένα άλλο, επομένως επιλογές όπως ο διαλογισμός, το να γράφουμε ημερολόγιο και η άσκηση είναι διαφορετικοί τρόποι που βοηθούν στη βελτίωση της ψυχικής υγείας.

Έτσι, την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε πεσμένοι, δοκιμάστε να βάλετε το αγαπημένο σας τραγούδι. Απλώς μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής σας – ή τουλάχιστον τη διάθεσή σας.