Στερεότυπα: Πώς μειώνεται η αξιοπιστία των όμορφων γυναικών
Ποια είναι τα εκείνα τα κλισέ που εμποδίζουν τους ανθρώπους να εμπιστευθούν όμορφες γυναίκες; Γιατί σε έναν κόσμο που αλλάζει με πολύ γρήγορους ρυθμούς, αυτό παραμένει ένα αγκάθι που λερώνει την ατζέντα της ισότητας στον εργασιακό χώρο; Τι δείχνουν οι νέες επιστημονικές έρευνες;
Από τη Δέσποινα Σάμψων
Στις περισσότερες από εμάς φαίνεται φυσικό: Να μας κρίνουν ανάλογα με την εμφάνισή μας, να μας δίνουν ταμπέλες και να μας βάζουν μικρά ή μεγάλα εμπόδια στην εξέλιξή μας.
Αυτό που βιώνει στον χώρο εργασίας μια εκπρόσωπος του φύλου μας, που παραμένει ελκυστική, είναι όχι απλώς αντικείμενο ανάρτησης στις σελίδες των κοινωνικών δικτύων αλλά σοβαρής ακαδημαϊκής μελέτης.
Νέες επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι το «Femme Fatale Effect», δηλαδή η επίδραση μιας «μοιραίας γυναίκας» σε έναν επαγγελματικό χώρο οδηγεί πολλούς ανθρώπους να χαρακτηρίζουν τις εμφανίσιμες business women ως ύποπτες για μικρές ή μεγάλες μηχανορραφίες.
Αφόρητα κλισέ που συνδέονται με τους ανδρικούς μύθους και τις προκαταλήψεις ετών δίνουν άλλο ένα ύπουλο χτύπημα σε εμάς τις γυναίκες, οι οποίες δεν φαίνεται να μπορούμε να σηκώσουμε κεφάλι.
Η έρευνα που απογοητεύει
Μία τέτοια έρευνα από το αμερικανικό πανεπιστημιακό ίδρυμα Washington State University κατέληξε στο συμπέρασμα ότι γυναίκες με κλασική ομορφιά θεωρούνται από προϊστάμενους, συναδέρφους και υπαλλήλους λιγότερο αξιόπιστες και περισσότερο αναλώσιμες.
Αυτό το φαινόμενο πήρε την ονομασία του «Femme Fatale Effect» —ενός όρου που καθρεφτίζει (με μελανά χρώματα) μια γοητευτική μεν, αλλά χειριστική γυναίκα δε, που καταφέρνει με τις αμφισβητούμενες ικανότητές της να κυριαρχήσει ή να πάρει αυτό που θέλει.
Η συγκεκριμένη θεωρία δεν ανιχνεύεται συζητώντας μόνο με άνδρες διοικητικά στελέχη. Δυστυχώς, άνθρωποι κάθε φύλου και σε οποιαδήποτε θέση στην επαγγελματική ιεραρχία διατηρούν την ίδια άποψη απέναντι στις ελκυστικές γυναίκες.
Η έρευνα έδειξε ότι συνήθως αυτή η προκατάληψη πηγάζει από αρχέγονα αισθήματα σεξουαλικής ανασφάλειας και ζήλειας.
«Οι γοητευτικές γυναίκες μπορεί να θεωρηθούν εύκολα επικίνδυνες», ανέφερε στην εφημερίδα The New York Times, η Leah Sheppard, μία από τις συγγραφείς της έρευνας. Όλο αυτό το βαθύ συναίσθημα άρνησης είναι εκείνο που επηρεάζει την κρίση και οδηγεί σε εύκολα και υπεραπλουστευμένα συμπεράσματα: η όμορφη γυναίκα έχει χρησιμοποιήσει τη σεξουαλικότητά της για να προχωρήσει στην καριέρα της γιατί πώς αλλιώς;
Ζώντας μέσα στον συντηρητισμό
Τα ακούμε αυτά πρώτη φορά; Όχι, φυσικά. Από το 1974, η διάσημη Νεοϋορκέζα ψυχοθεραπεύτρια, δρ Ella Lasky προειδοποιούσε το φύλο μας για τα εμπόδια που θα αντιμετώπιζαν οι ελκυστικές γυναίκες στην επαγγελματική αρένα.
Κατηγόρησε μάλιστα ανοιχτά «το μονολιθικό πρότυπο της Αμερικής για την φυσική έλξη» για όλους τους αγώνες που θα είχαν να δώσουν οι εκπρόσωποι του φύλου μας.
Κοντεύει μισός αιώνας και τα δεδομένα είναι περίπου τα ίδια. Μπορεί ο καθημερινός αγώνας για να δείχνεις πιο νέα και πιο όμορφη να είναι αδυσώπητος αλλά όταν ακολουθούν ως πικρή επιβράβευση η αμφισβήτηση και οι τρικλοποδιές στο γραφείο, τότε το πρόβλημα φαίνεται να γίνεται «βουνό».
Η ελπίδα της εξαίρεσης
Υπάρχουν γυναίκες που τα καταφέρνουν; Ή, για να είμαστε πιο ακριβείς υπάρχουν γυναίκες που έχουν καταφέρει να αφήσουν πίσω τους, τις ταμπέλες και να προχωρήσουν ακάθεκτες στο μονοπάτι της επιχειρηματικότητας;
Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού περιπτώσεις όπως το μοντέλο Dominique Reighard, η οποία έφθασε μέχρι την τέταρτη θέση του «America’s Next Top Model» το 2008 και κατάφερε να διευθύνει δύο επιχειρήσεις προβάλλεται ως το πρότυπο της γυναικείας ικανότητας να αντέχει και να καταφέρνει τα πάντα.
«Ήθελα να ανακαλύψω, να εξελιχθώ και να αξιοποιήσω άλλα χαρίσματα ή ταλέντα που υπήρχαν κρυμμένα μέσα μου», έχει δηλώσει η Dominique, η οποία, σύντομα, έφθασε να διευθύνει 50 υπαλλήλους στην επιχείρηση μεταφορών του συζύγου της ενώ η ίδια λάνσαρε το brand, 1881 Apparel.
Το γεγονός ότι ποζάρει η ίδια ως μοντέλο στις καμπάνιες και των δύο εταιρειών που τρέχουν στα κοινωνικά δίκτυα έδειξε ότι χρησιμοποίησε έξυπνα την εικόνα της για να προσελκύσει πελάτες, οι οποίοι στο πρόσωπό της εμπιστεύθηκαν τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που αντιπροσωπεύει.
Στην Ελλάδα δεν χρειάζεται να είσαι μοντέλο ή πρόσωπο της τηλεόρασης για να αποκτήσεις αυτόματα μια υποτιμητική ταμπέλα. Ακόμα και μια νέα γυναίκα της διπλανής πόρτας με καταπληκτικά εξωτερικά χαρακτηριστικά και περισσότερους ανώτατους τίτλους σπουδών από έναν άνδρα θα φθάσει δυσκολότερα από εκείνον σε υψηλές διοικητικές θέσεις.
Και επιστρέφοντας στην έρευνα, οι ειδικοί καταλήγουν ότι οι γυναίκες υποψήφια διοικητικά στελέχη χρειάζεται να καταβάλουν υπερπροσπάθεια για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό.
Όμως η ελπίδα δεν έχει χαθεί: «Θα αντιμετωπίσουν προκλήσεις χτίζοντας εμπιστοσύνη αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα τα καταφέρουν. Απλώς η περίφημη εμπιστοσύνη θα έρθει πιο αργά», προφητεύει η η Leah Sheppard. Με άλλα λόγια, έχουμε πολλή δουλειά ακόμα, κορίτσια!
