Πώς επηρεάζει το εργασιακό περιβάλλον τους εργαζόμενους;

Η εργονομία του χώρου είναι μια βασική παράμετρος που όμως συχνά τη σκεφτόμαστε πιο πολύ ως αισθητική ή ντιζάιν του χώρου και των γραφείων.  Τι προβλήματα θα μπορούσαν να λύνονται μόνο και μόνο με τροποποιήσεις στο εργασιακό περιβάλλον; Τι ρόλο παίζουν τα χρώματα και ο φωτισμός; Ο κλινικός ψυχολόγος Σταύρος Γρανούζης μας δίνει μερικές πολύ ενδιαφέρουσες απαντήσεις.

Από τη Μαρία Καλοπούλου

«Πολλοί πιστεύουν ότι, αν ο χώρος είναι όμορφος ή έστω αν μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα από πλευράς εργονομικής προσέγγισης, τότε όλα είναι καλά! Αυτό που συνήθως δεν λαμβάνεται υπόψη είναι ότι πρέπει να προσαρμόζεται η διάταξη του χώρου στο αντικείμενο εργασίας των ανθρώπων και κατ’ επέκταση της εταιρείας  κι έτσι προσπαθούν εκ των υστέρων να προσαρμόσουν τον τρόπο δουλειάς στα γραφεία που ήδη έχουν διαμορφωθεί»!

Άρα, πολλά προβλήματα που παρουσιάζονται ή απλώς τα φανταζόμαστε στον εργασιακό χώρο θα μπορούσαν να έχουν λυθεί μόνο από τροποποιήσεις στο περιβάλλον; 

«Σίγουρα. Γιατί διαφοροποιώντας το περιβάλλον και την εργονομία του με έναν τρόπο που να υποβοηθά και να αλλάζει αυτά που αποτελούν πρόβλημα, είτε αυτό είναι πρόβλημα εγγύτητας, είτε απομόνωσης, είτε ανάγκης δημιουργικής προσέγγισης απαλύνονται εκνευρισμοί και διευκολύνονται οι σχέσεις των εργαζομένων. Σε γενικές γραμμές θα πρέπει οι εργαζόμενοι να έχουν τη δυνατότητα να απομονωθούν για να κάνουν τη δουλειά τους αλλά και ταυτόχρονα η όλη οργάνωση του γραφείου θα πρέπει να υποβοηθά τις περισσότερες διεργασίες».

Ένα ακόμη παράδειγμα: Το τραπέζι των συνεδριάσεων. Το σχήμα του έχει τη σημασία του. Αν είναι παραλληλόγραμμο, “απαιτεί” εκ των πραγμάτων τουλάχιστον δύο άτομα που κάθονται στις κεφαλές. Η θέση ισχύος και εξουσίας ξεκαθαρίζεται με την πρώτη. Αν πάλι, το τραπέζι είναι στρογγυλό, τότε όλοι καλούνται να συμμετέχουν στη συζήτηση εξ ίσου, έστω κι αν πάντοτε υπάρχει ο επικεφαλής. Αυτό έχει να κάνει και με την κουλτούρα της επιχείρησης».

Τι εννοούμε όταν λέμε κουλτούρα της επιχείρησης; 

«Ενώ το περιβάλλον εργασίας είναι πολύ σημαντικό και συχνά υποτιμάμε τη σημασία του, από την άλλη, από μόνο του δεν οδηγεί πουθενά, αν δεν είναι κομμάτι από την υπόλοιπη κουλτούρα που υπάρχει στον χώρο εργασίας: με άλλα λόγια, αν επιτρέπεται η ανοιχτή επικοινωνία, αν επιτρέπεται να κάνεις λάθη ή πόσες επιπτώσεις έχουν αυτά, αν επιτρέπεται να χαζεύεις εν ώρα εργασίας, και να παίρνεις τον φίλο του τηλέφωνο, ή αν πρέπει να είσαι σκυμμένος πάνω από τον υπολογιστή και να μην βγάζεις καθόλου δουλειά, αρκεί να μην μιλάς, να μην παίρνεις τηλέφωνα κ.λπ.

Γενικά, ό,τι δεν είναι σε συσχετισμό με τη συνολική κουλτούρα της επιχείρησης αποβαίνει αρνητικό. Καταλήγουμε, λοιπόν, ότι η εργονομία αν δεν είναι λειτουργικά συνδεδεμένη με τον σκοπό και τη δομή της επιχείρησης ή του οργανισμού είναι λάθος.

Η καλύτερη αισθητική, η πιο σωστή για τη μέση μας καρέκλα, ο καλύτερος φωτισμός για την όραση μας δεν θα φανούν αρκετά για την εύρυθμη λειτουργία ούτε για να είναι πιο αποδοτικός ο εργαζόμενος. Και πιο αποδοτικός δεν σημαίνει προς όφελος της επιχείρησης αλλά πρωτίστως για τον ίδιο του τον εαυτό.

Γιατί οι περισσότερες θέσεις εργασίας πλέον πρέπει να αποδίδουν και για το ίδιο το άτομο. Γιατί αν ο εργαζόμενος κάνει μόνο αυτά που πρέπει, τότε δεν είναι αποδοτικός ούτε και για την επιχείρηση».

Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο φωτισμός και τα χρώματα σε έναν εργασιακό χώρο; 

«Εδώ πάλι θα πω ότι αν τα χρώματα έχουν αποφασιστεί από έναν διακοσμητή που το μόνο που θέλει είναι να δώσει μια ωραία εικόνα στον χώρο εργασίας και δεν έχει λάβει υπόψη του ότι οι πιο πολλοί δουλεύουν με υπολογιστή και δεν πρέπει να υπάρχουν αντανακλάσεις ή έχει βάλει μάρμαρα που ενισχύουν τους θορύβους, απλώς γιατί είναι εντυπωσιακά, τότε είναι δώρο άδωρον.

Φυσικά υπάρχουν χρώματα που είναι περισσότερο επιθετικά, ας πούμε τα έντονα κίτρινα που καλύτερα είναι να αποφεύγονται προς χάρη πιο απαλών χρωμάτων που δεν δημιουργούν πρόβλημα στο οπτικό πεδίο ή στη διάθεση άμεσα. Όλα όμως μαζί αν δεν είναι εναρμονισμένα με το είδος δουλειάς και με τον φωτισμό που υπάρχει- γιατί ανάλογα με τον φωτισμό, το χρώμα μπορεί να σπάσει, να γίνει πιο ευχάριστο και πιο απαλό ή αντίθετα  πιο έντονο και πιο διεγερτικό μη επιτρέποντας στους ανθρώπους να δουλέψουν ή να συγκεντρωθούν, τότε δεν είναι κατάλληλο.

Το ίδιο και ο φωτισμός, δεν πρέπει να είναι ούτε  πολύ δυνατός ούτε πολύ αδύνατος. Όλες οι παράμετροι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Αλλά ακόμη και αν η επιχείρηση έχει δημιουργήσει ένα υπέροχο περιβάλλον που δεν είναι εναρμονισμένο με τη δουλειά που κάνουμε, μπορεί να αποβεί αδιάφορο. Απλώς, ένα κακό εργασιακό κλίμα σε ωραίο περιβάλλον είναι πιο ανεκτό!».

Όλο αυτό επηρεάζει όχι μόνο ως μονάδες τους εργαζόμενους αλλά και τις σχέσεις τους μεταξύ τους; 

«Βέβαια. Εδώ είναι το κλασικό πρόβλημα που έχουν οι περισσότεροι όταν ο εργασιακός χώρος δεν αντιμετωπίζεται σαν ολότητα. Το κάθε άτομο, συμβάλλει στον σκοπό της εταιρείας. Δεν αφήνει τον εαυτό του απ’ έξω, συμβάλλει με τον εαυτό του.

Άρα οτιδήποτε μας κάνει να νιώθουμε δυσκολίες,  δυσκολεύει και το σύνολο. Είναι λάθος να διαχωρίζει κανείς τι είναι καλό για το άτομο και τι είναι καλό για την επιχείρηση. Και ειδικά στις μέρες μας, που σχεδόν κάθε αντικείμενο εργασίας έχει δημιουργικά κομμάτια απαιτώντας από τον καθένα να νιώθει καλά για να μπορέσει να αποδώσει».

*O Σταύρος Γρανούζης, είναι Διδάκτωρας του Πανεπιστήμιου της Στοκχόλμης, Κλινικός Ψυχολόγος